In een arrest van 24 maart 2011 stelde het Hof van Justitie dat de Belgische regelgeving ter omzetting van Richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 betreffende de milieu-effectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (‘MER’-richtlijn) niet in overeenstemming was met deze richtlijn.
Het Hof oordeelde dat regelgeving die drempelwaarden/selectiecriteria vaststelt die enkel met de omvang van een project rekening houden, strijdig is met de MER-richtlijn en dat lidstaten verplicht zijn om rekening te houden met alle relevante criteria, zoals bepaald in bijlage III bij die richtlijn (bv. kenmerk en ligging van het project, kenmerk van de potentiële effecten, …).
1. Huidige (tijdelijke) regeling
In afwachting van een definitieve regeling werd de door het Hof van Justitie vastgestelde strijdigheid voorlopig ondervangen met de Omzendbrief LNE 2011/1 (B.S. 31 augustus 2011).
Hierin wordt gesteld dat de vergunningverlenende overheid er voor moet zorgen dat voorafgaand aan de beslissing over de vergunningsaanvraag een ‘screening’ wordt uitgevoerd voor de projecten die werden vastgelegd in een bijlage bij de omzendbrief (waarbij alle kwantitatieve drempels zijn weggevallen).
Op basis van de gegevens uit de vergunningsaanvraag, adviezen van de adviesverlenende instanties, de resultaten van het openbaar onderzoek en extra info bezorgd door de initiatiefnemer, … moet de overheid nagaan of het project aanzienlijke milieueffecten kan hebben:
- Ofwel concludeert men dat er geen aanzienlijke milieueffecten kunnen zijn;
- Ofwel zijn er potentieel wel aanzienlijke milieueffecten aanwezig, zodat de opmaak van een project-MER aangewezen is.
In de motivering van de beslissing over de vergunningsaanvraag moet telkens een duidelijk identificeerbare passage opgenomen worden waaruit blijkt dat het project gescreend is.
Nadeel van deze werkwijze is dat de vergunningsaanvrager pas op het einde van de vergunningsprocedure weet of een screening volstaat, dan wel of er alsnog een project-MER opgemaakt moet worden.
2. Toekomstige (definitieve) regeling
Met het oog op een definitieve regeling zal het project-m.e.r.-besluit van 10 december 2004 naast een bijlage I (projecten waarvoor verplicht een project-MER opgemaakt moet worden) en een bijlage II (projecten waarvoor in principe de opmaak van een project-MER vereist is maar waarvoor ontheffing gevraagd kan worden) in de toekomst ook een bijlage III bevatten.
Voor dergelijke bijlage III-projecten moet in principe een project-MER opgesteld worden maar kan de vergunningsaanvrager er eveneens voor opteren om samen met de vergunningsaanvraag een project-m.e.r.-screeningsnota bij de vergunningverlenende overheid in te dienen.
De overheid die beslist over de ontvankelijkheid en volledigheid van de vergunningsaanvraag zal dan reeds in de ontvankelijkheids- en volledigheidsfase een beslissing nemen over de verplichting tot het opmaken van een project-MER.
Verwacht wordt dat deze definitieve regeling, zoals vervat in het decreet van 12 maart 2012 en waaromtrent nog een uitvoeringsbesluit in opmaak is, eind 2012 in werking zal treden.
Voor meer info omtrent de inhoud van het decreet van 12 maart 2012, verwijzen wij naar een vorige nieuwsbrief die u hier kan terugvinden.
3. Conclusie
Wanneer men de toekomstige (definitieve) regeling vergelijkt met de huidige (tijdelijke) regeling, vallen alvast volgende zaken op:
- Waar in de huidige (tijdelijke) regeling het nog de vergunningverlenende overheid is die een screening moet uitvoeren, is het in de toekomstige (definitieve) regeling aan de vergunningsaanvrager om dit te doen;
- Een beslissing omtrent de opmaak van een project-MER zal in de toekomst in het begin van de vergunningsprocedure plaats vinden en niet meer, zoals op vandaag nog het geval is, op het einde van de vergunningsprocedure.
Ten einde het opstellen van een project-m.e.r.-screeningsnota voor de vergunningsaanvrager te vergemakkelijken, zal de dienst Mer wel nog een vrij te gebruiken screeningsformulier ter beschikking stellen, alsook handleidingen waarin verduidelijkt zal worden wanneer een screening nodig is en hoe deze uitgevoerd dient te worden.
