Het coronavirus heeft een grote impact op de continuïteit van de onderneming. Het is dan niet alleen belangrijk om de opmars van het virus tegen te houden, maar het is ook essentieel dat het personeel gezond blijft. Het coronavaccin krijgt daarbij een zeer belangrijke betekenis, waarbij ook de werkgever een rol kan spelen. Wat kan en mag een werkgever doen in het kader van een vaccinatiebeleid ? We doen dit op basis van 10 vragen en antwoorden.
Vraag 1 : Kan een werkgever zijn werknemers verplichten om zich te laten vaccineren?
Nee, daarvoor bestaat er momenteel geen wettelijke basis die dit mogelijk zou maken. De werkgever kan zijn werknemers uiteraard sterk aanbevelen om zichzelf te laten vaccineren.
Vraag 2 : Mag een werkgever niet gevaccineerde werknemers weigeren op de werkvloer?
Nee. Aangezien er geen vaccinatieverplichting is, kunnen werkgevers de medewerkers die niet gevaccineerd zijn niet weigeren op de werkvloer. Uiteraard moeten de geldende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, wel gevolgd worden.
Vraag 3 : Mag een werkgever een bewijs van vaccinatie vragen aan zijn werknemers?
Nee. Of een medewerker al dan niet gevaccineerd is, is een persoonlijk gezondheidsgegeven. Volgens de GDPR mag een werkgever de gezondheidsgegevens van zijn werknemer niet verwerken, tenzij de wet hierop een uitzondering maakt of de werknemer daartoe een vrije uitdrukkelijke toestemming geeft. In een arbeidsrelatie is er echter sprake van een gezag, waardoor die toestemming van de werknemer nooit vrij kan zijn. Kortom, een werkgever mag de werknemer niet om een bewijs van vaccinatie vragen. Meer zelfs, een werkgever mag zijn werknemer gewoonweg niet vragen of hij gevaccineerd is. Bijgevolg is dus ook een lijst bijhouden met wel- en niet-gevaccineerde medewerkers niet toegestaan.
Vraag 4 : Moet een werkgever het vaccin tegen het coronavirus aanbieden?
Nee, op dit moment zijn de vaccinaties in handen van de overheid. Werkgevers kunnen daarbij wel een sensibiliserende rol spelen.
Misschien zal het in de toekomst wel mogelijk worden dat werkgevers het vaccin zullen kunnen aanbieden, zoals nu al gebeurt met het griepvaccin. Maar ook dan zal de wekgever zijn personeel niet tot vaccinatie kunnen verplichten.
Vraag 5 : Kan een werknemer worden ontslagen omdat hij zich niet laat vaccineren?
Nee, de vaccinatie is een persoonlijk keuze. De werkgever kan daarom een weigering van de werknemer om zich te laten vaccineren niet sanctioneren of hem ontslaan, ook niet in de zorgsector. Een ontslag houdt zelfs het risico van kennelijk onredelijk of discriminerend ontslag in. Bij ontslag van een medewerker die toevallig niet gevaccineerd is, is het raadzaam om voor een goed onderbouwd ontslagdossier te zorgen.
Vraag 6 : Kan een werkgever een individuele premie toekennen aan de werknemer die zich laat vaccineren?
Nee, dit botst immers met de privacyreglementering. Zoals reeds vermeld, het is de werkgever niet toegelaten om gezondheidsgegevens te verzamelen, bv. via een vaccinatie-attest.
Vraag 7 : Kan een werkgever een collectieve premie toekennen als bv. 80% van zijn personeel zich zou laten vaccineren?
Nee. Om dit resultaat te kunnen beoordelen is het immers ook nodig dat de werknemers vaccinatie-attesten moeten binnenbrengen en dan stuiten we weer op het probleem van de privacy. De FOD WASO heeft op hun site al duidelijk laten weten dat dergelijk plan in het kader van de niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen (beter gezegd CAO nr. 90) niet goedgekeurd zal worden.
Wel zou volgens de FOD WASO het mogelijk zijn om bv een plan op te maken met als collectief doel een vermindering van het aantal afwezigheidsdagen wegens ziekte, voor zover er een preventieplan bestaat in de onderneming.
Vraag 8 : Moeten de bedrijven een actieve rol spelen bij de vaccinatie?
Nee, maar de werkgever heeft er uiteraard wel belang dat zoveel mogelijk werknemers zich laten vaccineren en hij kan zijn personeel dan ook best hiervoor zo veel mogelijk warm maken. De werkgever doet dus er goed aan om zijn personeel te informeren en te sensibiliseren door bijvoorbeeld :
- een infosessie te organiseren over de vaccinatie en de voor- en nadelen, of ook nog
- een vertrouwenspersoon of een arts aan te wijzen waar werknemers terecht kunnen met hun vragen.
Dit kan allemaal deel uitmaken van de bestaande preventiemaatregelen op de werkvloer.
Vraag 9 : Mag de werkgever een onderscheid maken tussen zijn medewerkers op basis van vaccinatie?
Nee. Een medewerker die weigert om zich te laten vaccineren, mag op geen enkele manier benadeeld worden ten opzichte van de andere medewerkers. De werkgever mag die medewerkers niet straffen (door bv een andere functie te geven) of zelfs ontslaan om die reden. Anderzijds, de werkgever mag geen medewerkers belonen die zich wél laten vaccineren (door bijvoorbeeld een specifieke premie te voorzien).
Vraag 10 : Heeft de werknemer recht op betaald vaccinatieverlof?
Nee, nog niet. De ministerraad heeft een voorontwerp van wet goedgekeurd waardoor werknemers recht zullen hebben op klein verlet om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus. Concreet zal elke werknemer gedurende de tijd die nodig is voor de vaccinatie met behoud van loon van het werk mogen afwezig zijn. De werknemer zal de werkgever vooraf moeten verwittigen en een bewijs van vaccinatie-oproep moeten kunnen voorleggen. Deze maatregel zou gelden tot 31 december 2021 maar heeft dus nog geen kracht van wet.
Van VERBRUGGEN Frank - Legal manager
