1. Situering
Vorige week werd in de Kamer het wetsontwerp houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid ingediend.
Dat wetsontwerp bevat 3 arbeidsrechtelijke maatregelen m.b.t. de arbeidsongeschiktheid van de werknemer wegens ziekte of ongeval:
- een vrijstelling om een geneeskundig getuigschrift voor te leggen voor de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid en dat driemaal per kalenderjaar,
- een wijziging van de regeling van het gewaarborgd loon in het kader van een gedeeltelijke werkhervatting,
- een wijziging van de voorwaarden waaronder de arbeidsongeschiktheid van de werknemer waardoor het definitief onmogelijk wordt om het overeengekomen werk te verrichten, een einde kan maken aan de arbeidsovereenkomst wegens overmacht (d.i. een vervanging van het huidige artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet).
Het laatst vermelde onderdeel van het wetsontwerp moet samen worden gelezen met een koninklijk besluit van 11 september 2022 dat deze week verscheen in het Belgisch Staatsblad en dat de Codex over het welzijn op het werk wijzigt.
Het nieuwe koninklijk besluit wijzigt vooreerst in de Codex over het welzijn op het werk de bestaande regeling van het re-integratietraject voor werknemers die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kunnen uitoefenen. Daarnaast stelt het, aansluitend bij de nieuwe tekst van artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet die zal van kracht worden na de goedkeuring van het wetsontwerp houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid, in de Codex over het welzijn op het werk een nieuwe procedure in die moet gevolgd worden om een beroep te doen op medische overmacht om de arbeidsovereenkomst te beëindigen.
Op die manier wordt de beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht losgekoppeld van het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers.
In deze SoCompact beperken wij ons tot een bespreking van de hoofdlijnen van de nieuwe regeling m.b.t. medische overmacht.
Let op! Het koninklijk besluit van 11 september 2022 treedt in werking op 1 oktober 2022, met uitzondering evenwel van 2 artikelen ervan die samenhangen met het - nieuwe - artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet. Die 2 artikelen zullen pas in werking treden op het ogenblik dat het nieuwe artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet in werking treedt. Die datum van inwerkingtreding is op dit ogenblik nog niet gekend. Het wetsontwerp houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid moet immers nog goedgekeurd worden in de Kamer. Tot zo lang blijft de huidige regeling van medische overmacht van toepassing (zie Sociaal Compendium Arbeidsrecht 2021-2022, nr. 4205).
2. Krachtlijnen van de nieuwe regeling m.b.t. medische overmacht
Overeenkomstig de nieuwe tekst van artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet kan de arbeidsongeschiktheid ten gevolge van ziekte of ongeval, waardoor het voor de werknemer definitief onmogelijk wordt om het overeengekomen werk te verrichten, slechts een einde maken aan de arbeidsovereenkomst wegens overmacht nadat de nieuwe bijzondere procedure bepaald in de Codex over het welzijn op het werk werd gevolgd.
Artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet bepaalt thans dat een beëindiging wegens medische overmacht maar mogelijk is, als het re-integratietraject is beëindigd. In de toekomst zal dus niet langer het re-integratietraject, maar wel de nieuwe bijzondere procedure die wordt bepaald in de Codex over het welzijn op het werk, moeten gevolgd worden.
2.1. Wanneer kan de procedure gestart worden?
De procedure kan maar worden gestart wanneer:
- de werknemer gedurende een termijn van ten minste 9 maanden ononderbroken arbeidsongeschikt is,
- en voor zover er geen re-integratietraject voor de werknemer lopende is.
De termijn van 9 maanden wordt onderbroken wanneer de werknemer effectief het werk hervat, tenzij de werknemer binnen de eerste 14 dagen van deze werkhervatting opnieuw arbeidsongeschikt wordt, in welk geval de termijn wordt geacht niet onderbroken te zijn.
De werkgever zal dus langer moeten wachten alvorens met de procedure te kunnen starten. Volgens de huidige regeling kan hij dat ten vroegste 4 maanden na de aanvang van de arbeidsongeschiktheid van de werknemer, of vanaf het ogenblik waarop de werknemer hem een attest van de behandelende arts bezorgt waaruit de definitieve ongeschiktheid om het overeengekomen werk uit te voeren, blijkt.
2.2. Wie kan de procedure starten?
De procedure start met een kennisgeving van de intentie om na te gaan of het voor de werknemer definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk te verrichten.
De kennisgeving kan gedaan worden door de werknemer of door de werkgever. Ze moet worden gedaan aan de andere partij en aan de preventieadviseur-arbeidsarts d.m.v. een aangetekende zending.
De kennisgeving uitgaande van de werkgever moet melding maken van het recht van de werknemer om:
- tijdens de procedure aan de preventieadviseur-arbeidsarts te vragen dat de mogelijkheden voor aangepast of ander werk onderzocht worden,
- zich tijdens de procedure te laten bijstaan door een vakbondsafgevaardigde.
2.3. Doorlopen van de procedure
Na de ontvangst van de kennisgeving doorloopt de preventieadviseur-arbeidsarts de bijzonder procedure.
De procedure kan als volgt samengevat worden:
- uitnodiging van de werknemer door de preventieadviseur-arbeidsarts voor een onderzoek,
- onderzoek van de werknemer (en desgevallend van de werkpost) door de preventieadviseur-arbeidsarts,
- eventueel: vaststelling door de preventieadviseur-arbeidsarts dat het voor de werknemer definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk te verrichten en mededeling van die vaststelling aan de werkgever, de werknemer en de adviserend arts (de werknemer kan hiertegen beroep aantekenen),
- de werknemer kan aangeven of hij wenst dat aangepast of ander werk wordt gezocht (dat kan op 2 tijdstippen in de procedure),
- in dat geval: onderzoek door de preventieadviseur-arbeidsarts van de mogelijkheden voor aangepast of ander werk,
- onderzoek door de werkgever van de mogelijkheden voor aangepast werk.
2.4. Beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens medische overmacht
De arbeidsovereenkomst kan slechts beëindigd worden wegens medische overmacht onder 2 voorwaarden.
Enerzijds moet uit de vaststelling van de preventieadviseur-arbeidsarts, waartegen geen beroep meer mogelijk is, of uit het resultaat van de beroepsprocedure, blijken dat het voor de werknemer definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk te verrichten.
Anderzijds moet de bijzondere procedure die is ingevoegd in de Codex over het welzijn op het werk, beëindigd zijn op een van de 3 hieronder vermelde manieren:
- de werknemer heeft niet gevraagd de mogelijkheden voor aangepast of ander werk te onderzoeken,
- de werknemer heeft gevraagd de mogelijkheden voor aangepast of ander werk te onderzoeken en de werkgever heeft een gemotiveerd verslag bezorgd aan de preventieadviseur-arbeidsarts waaruit blijkt dat hij geen re-integratieplan kan opmaken,
- de werknemer heeft gevraagd de mogelijkheden voor aangepast of ander werk te onderzoeken en heeft het re-integratieplan geweigerd.
2.5. Einde van de procedure zonder gevolg
Als uit de vaststelling van de preventieadviseur-arbeidsarts, of uit het resultaat van de beroepsprocedure, niet blijkt dat het voor de werknemer definitief onmogelijk is om het overeengekomen werk te verrichten, eindigt de procedure zonder gevolg.
In de memorie van toelichting bij het wetsontwerp wordt vermeld dat die situatie zich kan voordoen indien werd vastgesteld dat:
- het voor de werknemer slechts tijdelijk onmogelijk is het overeengekomen werk te verrichten,
- het om medische redenen voorlopig niet mogelijk is hierover te oordelen,
- indien werd vastgesteld dat het niet mogelijk is de werknemer te onderzoeken.
M.b.t. de onmogelijkheid om de werknemer te onderzoeken, is uitdrukkelijk bepaald dat als de werknemer 3 keer niet ingaat op de uitnodiging van de preventieadviseur-arbeidsarts voor een onderzoek in een periode van 3 maanden, waarbij er minstens 14 kalenderdagen tussen de uitnodigingen zit, de preventieadviseur-arbeidsarts, dit meedeelt aan de werkgever.
De procedure kan slechts opnieuw opgestart worden wanneer de werknemer opnieuw gedurende een termijn van ten minste 9 maanden arbeidsongeschikt is.
2.6. Arbeidsovereenkomst anders beëindigen, blijft mogelijk
De regeling i.v.m. het einde van de arbeidsovereenkomst bij medische overmacht doet geen afbreuk aan het recht om de arbeidsovereenkomst te beëindigen met een opzeggingstermijn of met betaling van een opzeggingsvergoeding.
Auteur: Ann Taghon, Advocaat-Vennoot
BRON: KB 11 september 2022 tot wijziging van de codex over het welzijn op het werk wat het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers betreft (bs 20 september 2022).
Wetsontwerp houdende diverse bepalingen betreffende arbeidsongeschiktheid, kamer, doc 55 2875/001
.
