De loonnorm is een percentage dat de maximale loonkostontwikkeling over een periode van twee jaar uitdrukt, bepaald in functie van de loonkostontwikkeling in Duitsland, Frankrijk en Nederland. Door het beperken van de toename van de loonkost, wordt de concurrentiepositie van België ten aanzien van onze buurlanden gevrijwaard.
In principe zijn het de sociale partners die om de twee jaar deze loonnorm vastleggen. Nadat het sociaal overleg ook deze keer faalde, en ook een bemiddelingsvoorstel van de regering niet tot een akkoord leidde, kwam de bal alweer in het kamp van de regering terecht.
De regering kondigde aan de lonen voor de periode 2013-2014 te bevriezen. Hoe dat precies zou gebeuren, is lange tijd onduidelijk gebleven.
Op 29 maart 2013 keurde de Ministerraad uiteindelijk het Koninklijk Besluit goed waarin zij de loonnorm voor 2013-2014 inderdaad vaststelde op 0%.
Het KB werd gisteren gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, maar brengt verder weinig nieuws.
Over eventuele nieuwe sancties bij niet-naleving van de loonbevriezing, is er tot op vandaag niets bekend. De regering had aangegeven dat ze aan de wettelijke basis van het KB zelf, nl. de wet van 26 juli 1996, zou gaan sleutelen. Van een wetswijziging is (voorlopig) echter geen sprake. Mocht dat nog gebeuren, dan houden we u zeker op de hoogte.
0% marge voor 2013-2014
Waar voor 2011-2012 nog een maximale loonkostontwikkeling van 0,3% mogelijk was, is er voor de periode 2013-2014 geen enkele marge meer. De loonnorm werd immers vastgelegd op 0%, waardoor de lonen in feite worden bevroren.
Bijgevolg zijn in principe noch voor 2013, noch voor 2014 conventionele loonsverhogingen mogelijk. U mag dus niet zomaar de lonen van werknemers verhogen of nieuwe (extralegale) premies of voordelen (bv. bedrijfswagen, GSM, maaltijdcheques …) toekennen.
Dat betekent evenwel niet dat er helemaal geen loonstijging meer mogelijk is. Eerst en vooral gaat het om de gemiddelde loonkost binnen een onderneming. Individuele loonstijgingen blijven dus in principe mogelijk zolang de gemiddelde loonkost niet stijgt. In de praktijk zal dat echter zeer moeilijk worden aangezien de marge nul is. Een individuele loonsverhoging zal enkel kunnen indien elders de loonkost wordt gedrukt.
Zoals gewoonlijk, bevestigt het KB ook dat loonsverhogingen als gevolg van indexatie en baremieke verhogingen (een loonsverhoging of een toekenning van voordelen volgend op een functiewijziging conform de bestaande barema’s) nog steeds kunnen (moeten) worden toegepast.
Ook aan de uitsluiting van een aantal loonvoordelen, zoals een verhoging van de werkgeversbijdragen en premies in sectorale sociale pensioenstelsels, is tot op vandaag niets gewijzigd.
Sancties
De niet-naleving van de loonnorm kan leiden tot een administratieve geldboete tussen EUR 250 en EUR 5.000.
Daarnaast kan de overeenkomst die in de toekenning van een loonsverhoging voorziet nietig worden verklaard door een rechtbank.
Voor de periode 2011-2012 was er echter weinig of geen controle op de naleving van de loonnorm.
De regering leek te suggereren dat er strenger zou worden opgetreden, maar van enige wetswijziging in die zin is vooralsnog geen sprake.
Of en in welke mate de inspectie bij niet-naleving nu wel (sanctionerend) zal optreden, blijft dus moeilijk te voorspellen.
Werking in de tijd
In principe geldt de loonnorm voor de ganse periode 2013-2014.
De Raad Van State verzette zich echter tegen een retroactieve werking van het KB tot 1 januari 2013, waardoor de datum van inwerkingtreding werd bepaald op de dag van publicatie, nl. 2 mei 2013.
Hoe die werking in de tijd zal geïnterpreteerd worden, is nog koffiedik kijken.
Hoewel het duidelijk de bedoeling is om het KB niet retroactief te maken, kan toch niet worden uitgesloten dat in de praktijk discussie ontstaat over loonsverhogingen die dit jaar zijn toegekend in de periode vóór 2 mei 2013.
