Volgend jaar, in de loop van de maand mei, moeten opnieuw sociale verkiezingen worden georganiseerd voor de aanduiding van de vertegenwoordigers van het personeel in het comité voor preventie en bescherming op het werk en in de ondernemingsraad.
Sociale verkiezingen worden georganiseerd op het niveau van de “technische bedrijfseenheid” (hierna “TBE”). Dit is een notie die aanvankelijk in het bijzonder door de wetgever werd ingevoerd voor de sociale verkiezingen.
Een ondernemingsraad wordt geïnstalleerd in de TBE’s, waar gewoonlijk gemiddeld tenminste 100 werknemers zijn tewerkgesteld.
In de TBE’s, waar gewoonlijk gemiddeld tenminste 50 werknemers tewerkgesteld worden en waar ter gelegenheid van de sociale verkiezingen van 2012 een ondernemingsraad werd of had moeten worden geïnstalleerd, blijft een ondernemingsraad behouden. In die TBE's worden de taken van de ondernemingsraad waargenomen door het comité voor preventie en bescherming op het werk, en worden er in de ondernemingsraad dan ook geen aparte verkiezingen van de personeelsvertegenwoordigers georganiseerd.
In de TBE’s, waar gewoonlijk gemiddeld tenminste 50 werknemers worden tewerkgesteld, wordt een comité voor preventie en bescherming op het werk opgericht.
De organisatie van sociale verkiezingen is een complexe aangelegenheid, waarvan de voorbereiding meerdere maanden vooraf begint.
De eerste voorbereidende stappen in deze procedure dienen gezet te worden in de loop van het vierde kwartaal van 2015. Ook voor de vaststelling van het personeelsbestand (wat essentieel is voor de vraag of al dan niet sociale verkiezingen moeten georganiseerd worden) is de toestand van 2015 determinerend.
De sociale verkiezingen zijn dus geen “ver van mijn bed show” meer. Integendeel, gepaste maatregelen kunnen zich nu reeds opdringen.
De werkgever is verantwoordelijk voor de organisatie van de sociale verkiezingen. Hij dient aldus het initiatief te nemen om de verkiezingsprocedure op gang te trekken.
Indien hij zijn verplichtingen terzake niet nakomt, kunnen hem strafrechtelijke of administratieve geldboetes opgelegd worden.
De strafrechtelijke geldboete kan variëren van 600,00 EUR tot 6.000,00 EUR, eventueel vermenigvuldigd met een product, gelijk aan het aantal tewerkgestelde werknemers, zonder dat de totale strafrechtelijke geldboete hoger kan zijn dan 100 maal het maximum bedrag. De maximale strafrechtelijke geldboete bedraagt aldus 600.000,00 EUR.
Voor de administratieve geldboete, die kan variëren van 300,00 EUR tot 3.000,00 EUR gelden dezelfde principes: mogelijke vermenigvuldiging met een product gelijk aan het aantal tewerkgestelde werknemers, maar niet hoger dan 100 maal het maximum bedrag, hetgeen aldus resulteert in een maximum van 300.000,00 EUR.
De eerste vraag, die zich bij de organisatie van de sociale verkiezingen zal stellen, is de vaststelling van de TBE, het niveau waarop de sociale verkiezingen worden georganiseerd.
In principe stemt de TBE overeen met de juridische entiteit van de werkgever (NV, BVBA, …).
Maar dat hoeft niet altijd zo te zijn:
- al naargelang de omstandigheden is het mogelijk dat verschillende afzonderlijke juridische entiteiten moeten samengevoegd worden in één enkele TBE. Eén bedrijfsactiviteit wordt wel eens opgesplitst in verschillende juridische entiteiten (bijvoorbeeld: productie in één juridische entiteit en commercialisatie van de producten in een tweede juridische entiteit) om sociale verkiezingen te vermijden. Het is niet uitzonderlijk dat een dergelijk manoeuvre succesvol wordt aangevochten door de vakbonden en dat de arbeidsrechtbank beslist dat de opgesplitste entiteiten toch moeten samengevoegd worden tot één enkele TBE. Een dergelijke opsplitsing is dus niet altijd de goede oplossing om sociale verkiezingen te vermijden;
- het is evenmin uitgesloten dat één juridische entiteit moet opgesplitst worden in meerdere TBE’s. Gevolg daarvan is dat het aantal beschermde werknemers toeneemt. De werknemers, die zich kandidaat stellen, hebben immers een bijzonder beschermd statuut inzake beëindiging van de arbeidsovereenkomst, ook indien ze niet werden verkozen.
Hoe dan ook, de samenstelling van de TBE biedt enige manoeuvreerruimte aan de werkgever.
Voor de berekening van het aantal werknemers (gewoonlijk gemiddeld minstens 50 of 100) wordt verwezen naar de 4 trimesters van 2015. Dat aantal verwijst niet naar het aantal personen, maar wel naar fulltime-equivalenten. Daarvoor wordt het aantal deeltijdse werknemers, die minder uren werken dan drie vierden van het fulltime uurrooster, zoals geldend in de onderneming, door twee gedeeld.
De werknemers, die krachtens een vervangingsovereenkomst een vaste werknemer vervangen, worden niet meegerekend.
Voor de interim-werknemers geldt een bijzondere regeling. Tijdens het 4de trimester van 2015 moet de werkgever een register bijhouden, waarin hij een aantal gegevens moet opnemen omtrent de interim-werknemers, die bij hem tewerkgesteld zijn tijdens het 4de trimester. Deze interim-werknemers moeten in rekening gebracht worden voor de berekening van het aantal werknemers, behalve indien zij een vaste werknemer van de werkgever vervangen, van wie de uitvoering van de arbeidsovereenkomst is geschorst.
In grensgevallen, waar men het aantal (50 of 100) dicht nadert, kan het dus nuttig zijn om het beroep op interim-werknemers zoveel mogelijk te beperken tijdens het 4de trimester 2015.
Al naargelang de procedure voor de organisatie van de sociale verkiezingen vordert, zullen de te nemen stappen nader worden toegelicht op onze website in een bijzonder rubriek “sociale verkiezingen”.
Uiteraard blijven wij graag ter beschikking voor alle informatie en bijstand die u mocht wensen.
