Op 23 april vieren meer dan 100 landen de Wereldboekendag.
Die datum is niet willekeurig: het is de datum van het overlijden van een aantal gekende auteurs (William Shakespeare, Miguel de Cervantes) en het is de datum waarop de Catalanen reeds lang een traditie in stand houden. Op die dag houden zij het feest van Sint-Joris waarbij de mannen aan de vrouwen een roos schenken en de vrouwen op hun beurt aan de mannen een boek.
Intussen heeft UNESCO die dag als Wereldboekendag uitgeroepen: een goede reden om even stil te staan bij het auteursrecht en de eventuele fiscale voordelen ervan. Want straks blaast de Wet van wet van 16 juli 2008 inzake de fiscale behandeling van auteursrechten en naburige rechten 10 kaarsen uit.
Ook als u geen literaire ambities koestert, kan het interessant zijn om uw hersenspinsels en schrijfsels onder de loep te nemen om te kijken of u in aanmerking komt voor fiscale optimalisatie.
Wat beschermt het auteursrecht?
Het auteursrecht beschermt ‘werken van letterkunde en kunst’ (artikel XI.165 WER).
De wetgeving bevat geen definitie van dit begrip en dus is het aan de rechtbanken om hier invulling aan te geven. Die rechtspraak erkende uiteraard de zogenaamde klassieke werken (schilderijen, beeldhouwwerken, boeken,…) en breidde die lijst stelselmatig uit met andere werken (de lay-out van een website, een brilmontuur, ja zelfs de tekst van een verzekeringspolis).
Opgelet, genres, stijlen, concepten, ideeën zijn op zichzelf niet beschermd via het auteursrecht. Ze zijn vrij voor iedereen.
Een hele waaier dus en daaronder ook teksten die u schrijft voor uw onderneming, de huisstijl die u grafisch hebt vorm gegeven, het logo van uw product dat u heeft bedacht en uitgetekend, de vormgeving van de applicatie van uw bedrijf….
Zijn er voorwaarden verbonden aan het auteursrecht?
Om een auteursrecht op een dergelijk werk te kunnen inroepen moet het werk voldoen aan de vereiste van de originaliteit.
Dat betekent dat de auteur bij het tot stand brengen van zijn werk moet beschikken over ruimte om zijn creatieve vrijheid los te laten: hij levert een intellectuele inspanning die in een bepaalde vorm wordt gegoten waarin zijn persoonlijke toets is verwerkt.
Indien het werk wordt bepaald door zuiver technische overwegingen, regels of beperkingen, dan is de kans groot dat er niet kan worden voldaan aan de voorwaarden van de originaliteit. Zo oordeelde de Rechtbank van Koophandel te Gent (recent daarin gevolgd door het Hof van Beroep te Gent) dat er bij het opmaken van een lastenboek wel een menselijke prestatie aanwezig is, maar die is niet voldoende om auteursrecht te verkrijgen. Volgens deze rechtspraak is de inhoud, opbouw, indeling grotendeels functioneel en zakelijk van aard en is de creatieve vrijheid daardoor beperkt.
De originaliteit wordt sinds het Infopaq-arrest van het Hof van Justitie van 16 juli 2009 omschreven als “de uitdrukking van de eigen intellectuele schepping van de auteur ervan”: door het maken van vrije en creatieve keuzes kan de auteur aan zijn werk een persoonlijke stempel geven. Zo oordeelde hetzelfde Hof van Justitie in het Painer arrest van 1 december 2011 dat ook bij een portretfoto de auteur diverse keuzes kan maken en op verschillende momenten in de totstandkoming van de portretfoto zijn vrije en creatieve keuzes zal kunnen maken.
U schrijft zelf beroepshalve of in uitoefening van uw taak; wat met die inkomsten ?
Schrijft u zelf teksten die op de website van uw onderneming worden gepubliceerd? Schrijft u teksten voor de nieuwsbrief van uw onderneming? Bent u als ontwerper actief en is het uw dagelijkse taak om creatieve prestaties te leveren? Maakt u als architect plannen of maquettes? Heeft u het logo van uw onderneming gecreëerd?
Dan is de kans groot dat u, misschien zonder het te beseffen, elke dag uw vrije en creatieve keuzes de loop laat om een intellectuele prestatie te leveren en deze in een welbepaalde vorm te gieten die u vervolgens door uw klanten laat gebruiken of door uw eigen onderneming…
U kunt dus mogelijks op die werken een auteursrecht claimen.
In dat geval kunt u (auteur) als enige toestemming verlenen om uw teksten te gebruiken, deze mee te delen aan een publiek of deze te bewerken.
Aan die toestemming kunt u voorwaarden koppelen, zoals de betaling van een auteursvergoeding.
Welnu, in dat geval kunt u genieten van een fiscaal voordeel: sinds 1 januari 2008 bestaat een fiscaal gunstig regime voor de natuurlijke persoon die een inkomst ontvangt uit zijn auteursrechten.
Voor een brutobedrag tot maximaal €59.970 wordt dat inkomen als roerend beschouwd en bedraagt het belastingtarief op deze inkomsten slechts 15%.
Wat met de fiscus?
De fiscus is uiteraard kritisch.
Zo werd reeds geoordeeld dat ‘het geven van adviezen, het opmaken van de berekenmodules en het geven van opleidingen’ door een boekhouder veelal gewoon een voorstelling van de werkelijkheid betreft waarin te weinig persoonlijke creatieve vrijheid schuilt om echt te kunnen spreken van een persoonlijke creatie.
Het is dus aangewezen om een regeling inzake uw auteursrechten goed voor te bereiden en contractueel vast te leggen. Dat kan bijvoorbeeld eenvoudigweg door een overeenkomst te sluiten tussen u als zaakvoerder en de vennootschap onder de welke u uw diensten verleent. De Wet vereist immers dat er sprake is van een cessie (u draagt de auteursrechten over) of concessie ( U verleent een gebruiksrecht) van uw auteursrechten. Die cessie of concessie kunt u, met alle gewenste modaliteiten, met uw vennootschap vastleggen in een overeenkomst. De vennootschap keert u daarvoor vergoedingen uit die u fiscaal kan optimaliseren.
U kunt bij de fiscus echter ook een ruling aanvragen: dat verleent u zekerheid indien u deze fiscale gunstregeling wenst toe te passen.
