Op 13 juli 2023 keurde de Kamer een wetsontwerp goed dat voorziet in de arbeidsrechtelijke omkadering van een arbeidsongeschiktheid wegens ziekte of ongeval die zich voordoet tijdens de jaarlijkse vakantie van de werknemer.
Eerder dit jaar werd de vakantiewetgeving immers al aangepast om in lijn te zijn met de zogenaamde Europese Arbeidstijdenrichtlijn van 4 november 2003.
Voor deze wijzigingen aan de vakantiewetgeving had de NAR geadviseerd om nog in specifieke arbeidsrechtelijke omkaderingsmodaliteiten te voorzien. Het wetsontwerp geeft daaraan uitvoering.
Het geheel van de nieuwe regels is voor de eerste keer van toepassing op het vakantiejaar 2024, vakantiedienstjaar 2023.
Vooraf: aanpassing vakantiewetgeving
Overeenkomstig de Arbeidstijdenrichtlijn moeten lidstaten de nodige maatregelen treffen om te garanderen dat alle werknemers jaarlijks een vakantie met behoud van loon van ten minste vier weken hebben.
De Belgische wetgeving was op dit punt niet in overeenstemming met de richtlijn. De volgende punten werden door het KB van 8 februari 2023 tot wijziging van het Vakantiebesluit van 30 maart 1967 gewijzigd. Deze aanpassingen verschenen op 16 maart 2023 in het Belgisch Staatsblad.
Overdracht
Volgens de huidige regels moet de werknemer zijn/haar vakantie hebben opgenomen voor 31 december van het vakantiejaar (het jaar waarin de werknemer de vakantie opneemt, hetgeen volgt op het vakantiedienstjaar waarin de vakantierechten worden opgebouwd). Daarnaast bepaalt de vakantiewetgevingdat de wettelijke vakantie geen vier weken mag overschrijden. Vanaf 2024 krijgt de werknemer die, op het einde van het vakantiejaar, in de onmogelijkheid verkeert zijn/haar vakantiedagen op te nemen omwille van bepaalde arbeidsonderbrekingen (waaronder ziekte) de mogelijkheid om deze vakantiedagen tot 24 maanden na het einde van het vakantiejaar over te dragen en op te nemen. In de limitatief opgesomde gevallen (arbeidsongeval en beroepsziekte, gewoon ongeval en ziekte, moederschapsrust/vaderschapsverlof, profylactisch verlof, geboorteverlof, adoptieverlof, pleegzorgverlof/pleegouderverlof) is de overdracht zelfs verplicht. Dit heeft tot gevolg dat de wettelijke vakantie de vier weken toch kan overschrijden. Het principe blijft aldus hetzelfde, maar er wordt vanaf 2024 wel in uitzonderingen voorzien. Het vakantiegeld met betrekking tot de nog binnen de 24 maanden op te nemen vakantiedagen, moet de werkgever wel ten laatste op 31 december van het oorspronkelijke vakantiejaar betalen. Het gaat met andere woorden om een voorafbetaling van de overgedragen vakantiedagen.
Aanrekening
Daarnaast werden de regels inzake aanrekening in geval van samenloop van jaarlijkse vakantiedagen met bepaalde dagen van arbeidsonderbreking (zoals ziekte) gewijzigd. Vanaf 2024 worden de ziektedagen niet (langer) aangerekend op de jaarlijkse vakantie, in geval van ziekte tijdens de vakantie. Deze vakantiedagen kunnen bijgevolg omgezet worden in ziektedagen. De vakantiedagen kunnen dan op een later tijdstip opgenomen worden, zodat ze niet verloren gaan.
Arbeidsrechtelijke omkadering vakantiewetgeving
Het wetsontwerp wijzigt zowel de Arbeidsovereenkomstenwet, als de Arbeidsreglementenwet.
Vanaf 2024 gelden de volgende regels wanneer een werknemer ziek wordt tijdens een periode van jaarlijkse vakantie:
Verwittiging arbeidsongeschiktheid en verblijfsadres
De werknemer is verplicht zijn/haar werkgever onmiddellijk op de hoogte te brengen van zijn/haar arbeidsongeschiktheid en van diens verblijfsadres indien hij/zij zich niet op het thuisadres bevindt.
Voorlegging geneeskundig getuigschrift
De werknemer legt een geneeskundig getuigschrift voor aan de werkgever binnen 2 werkdagen vanaf de dag van de ongeschiktheid of de dag van de ontvangst van het verzoek van de werkgever, tenzij een andere termijn bij collectieve arbeidsovereenkomst of door het arbeidsreglement is bepaald. In geval van overmacht maakt de werknemer het geneeskundig getuigschrift over binnen een redelijke termijn. Het getuigschrift vermeldt: de arbeidsongeschiktheid; de waarschijnlijke duur ervan; of de werknemer zich met het oog op de controle al dan niet naar een andere plaats mag begeven.Een specifiek model van geneeskundig getuigschrift zou worden vastgesteld voor de arbeidsongeschiktheid die zich voordoet tijdens een periode van jaarlijkse vakantie. Het gebruik van dit specifiek model is evenwel facultatief. ! Let op: Het geneeskundig getuigschrift moet bij arbeidsongeschiktheid tijdens jaarlijke vakantie steeds voorgelegd te worden, ook indien dit op sectoraal- of ondernemingsvlak niet wordt vereist en ongeacht de vrijstelling van het geneeksundig getuigschrift driemaal per kalenderjaar voor de eerste dag van een arbeidsongeschiktheid.
Mededeling
Uiterlijk op het moment van voorlegging van het geneeskundig getuigschrift, deelt de werknemer aan de werkgever uitdrukkelijk mee dat hij/zij de vakantiedagen die samenvallen met arbeidsongeschiktheid wenst over te dragen en later zal opnemen.
Deze nieuwe formaliteiten moeten vermeld worden in het arbeidsreglement. De nieuwe bepalingen mogen wel worden opgenomen zonder dat de normale procedure tot wijziging van het arbeidsreglement moet worden gevolgd.
To do
Voor vakantiejaar 2023 verandert er niets. De oude regels blijven van toepassing.
Vanaf vakantiejaar 2024 zijn de nieuwe regels voor het eerst van toepassing. Vanaf 1 januari 2024 moeten alle werkgevers daarom de nieuw na te leven formaliteiten in geval van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte tijdens jaarlijkse vakantie opnemen in het arbeidsreglement.
Eveline Ankaert
Mira Giagnacovo
