Op 15 september 2014 velde het Hof van Cassatie een belangrijk arrest inzake auteursrechten. De beslissing stelt een einde aan de betwisting over het karakter van de vergoeding die door de werkgever wordt toegekend aan de werknemer in ruil voor de overdracht van vermogensrechten op de door die laatste gecreëerde werken. Een deel van de vergoeding die betaald wordt voor creatieve scheppingen kan immers uitbetaald worden als auteursrechten, waardoor men onderworpen is aan een voordelige roerende voorheffing.
Auteursrecht binnen de arbeidsovereenkomst
Overeenkomstig de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten komt auteursrecht toe aan elke auteur van een werk van letterkunde of kunst. Door de ruime omschrijving kan het gaan om schrijvers, kunstenaars, schilders, beeldhouwers, designers en zelfs om bijvoorbeeld journalisten en copywriters.
Ook wanneer de auteur zijn werken tot stand brengt in het kader van een arbeidsovereenkomst behoren de vermogensrechten toe aan hem en niet aan zijn werkgever. De werknemer kan deze vermogensrechten wel aan zijn werkgever overdragen voor zover zijn creatie binnen het kader van de arbeidsovereenkomst valt.
Overdracht van auteursrechten
Die overdracht van vermogensrechten is interessant op twee vlakken. Het gedeeltelijk uitbetalen van de werknemer in de vorm van een vergoeding voor de overdracht van auteursrechten kan meer bepaald worden gezien als een voordelig verloningsmiddel.
Enerzijds zijn sinds de wet van 30 juli 2008 inkomsten uit de cessie of concessie van auteursrechten (de definitieve of tijdelijke overdracht van auteursrechten) onderworpen aan een voordelige roerende voorheffing van 15%. Deze inkomsten worden beschouwd als een roerend inkomen in de zin van artikel 17, §1, 5° WIB 92. Dit betekent dat de "auteur" die in auteursrecht betaald wordt, potentieel een erg interessant belastingvoordeel kan genieten.
Anderzijds werd verdedigd dat dergelijke vergoedingen in het kader van een arbeidsovereenkomst niet onderworpen zijn aan sociale zekerheidsbijdragen. Omdat de vergoeding niet wordt toegekend ingevolge de dienstbetrekking zelf, zou deze niet als loon kunnen worden beschouwd.
Kwalificatie als loon door het Hof van Cassatie
Het is precies die laatste redenering die het Hof van Cassatie onderuit haalt in haar arrest van 15 september 2014. In deze zaak vorderde de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid sociale zekerheidsbijdragen op de vergoeding van een muziekgezelschap aan haar werknemers-muzikanten voor de overdracht van de vermogensrechten op hun creaties. Het Hof kwalificeert deze vergoeding als loon
"(...) volgt dat de vergoeding (...) een tegenprestatie is voor de overdracht van rechten met betrekking tot een in uitvoering van de arbeidsovereenkomst geleverde prestatie. Die vergoeding is bijgevolg, in de regel, een voordeel waarop de werknemer ingevolge zijn dienstbetrekking recht heeft ten laste van zijn werkgever en maakt aldus deel uit van het loon op basis waarvan sociale zekerheidsbijdragen berekend worden."
Sommige commentatoren benadrukken dat het arrest enkel de situatie van uitvoerende kunstenaars betreft. Aangezien er echter geen grondslag voorhanden is op basis waarvan een onderscheid kan worden gemaakt tussen de categorie van uitvoerende kunstenaars en de categorie van "auteurs" viseert deze uitspraak van het Hof van Cassatie ons inziens ook de vergoeding voor de overdracht van auteursrechten.
Is de vergoeding voor auteursrechten nog interessant?
Toch blijft de cessie van auteursrechten door de werknemer aan de werkgever in ruil voor een vergoeding fiscaal interessant. Hoewel deze manier van verloning geen parafiscaal voordeel m.b.t. sociale zekerheidsbijdragen meer inhoudt, geniet de auteur nog steeds van een fiscaal gunstregime. Zo blijven zijn inkomsten uit de overdracht onderworpen aan de (voordelige) bevrijdende roerende voorheffing van 15%. De uitsplitsing van de verloning van de werknemer in een loon en een vergoeding voor auteursrechten is dus nog steeds een nuttig instrument.
Een uitgebreid artikel van Bart Van den Brande (Sirius Legal) over de vergoeding van werknemers in auteursrechten vind je hier.
