Maaltijdcheques: wat is er nieuw in 2011?

De maaltijdcheques zijn in België een goed gekend sociaal voordeel en 1,3 miljoen werknemers in de private sector genieten ervan. In 2011 zal voor deze bezoldigingswijze rekening moeten gehouden worden met de vier volgende aanpassingen:

>    de prijs van een maaltijd in een bedrijfsrestaurant moet ten minste € 5,91 bedragen om de cumul met de maaltijdcheques mogelijk te maken (in plaats van € 5,41 in 2010);
>    de concretisering van een elektronische versie van de maaltijdcheques;
>    een administratieve instructie van de RSZ die wil dat een maaltijdcheque toegekend wordt aan de werknemers die betaald educatief verlof genieten.
>    de maaltijdcheque mag niet gecumuleerd worden met een onkostenvergoeding voor eenzelfde maaltijd voor dezelfde dag

1.    Cumul maaltijdcheques en bedrijfsrestaurant

De maaltijdcheques en het genot van een maaltijd in een bedrijfsrestaurant (een standaardmaaltijd bestaat uit een soep of licht voorgerecht, een warme schotel, een dessert en een drank) mogen enkel gecumuleerd worden indien de prijs van die maaltijd ten minste gelijk is aan de kostprijs. Vanaf 1 januari 2011 bedraagt die prijs € 5,91. Dit nieuwe bedrag vervangt de € 5,41 die in 2010 van toepassing was en stemt overeen met de maximale werkgeverstussenkomst in de maaltijdcheque.

Opdat er zich geen problemen met de cumul van de beide voordelen zouden voordoen, moet het bedrijfsrestaurant dus maaltijden aanbieden waarvan de prijs ten minste € 5,91 bedraagt. In dat geval kan de werknemer kiezen of hij zijn maaltijd met eigen geld  betaalt of met een maaltijdcheque. Indien de prijs van de maaltijd lager is dan de nominale waarde van de cheque kan de werknemer zich het verschil laten terugbetalen.

De cumul levert dus enkel een probleem op wanneer het bedrijfsrestaurant maaltijden serveert tegen een lagere prijs dan de kostprijs. In dat geval worden de maaltijdcheques als loon beschouwd voor de dagen waarop de werknemer in het bedrijfsrestaurant kan eten. Deze regel is echter niet van toepassing wanneer de werknemer zijn maaltijd met de volledige maaltijdcheque betaalt, zonder het verschil tussen de prijs van zijn maaltijd en de nominale waarde van zijn cheque te recupereren.

2.    De elektronische maaltijdcheques komen er aan

Op 1 januari 2011 wordt de erkenningsprocedure van de kandidaat-uitgevers van elektronische maaltijdcheques gelanceerd. Dit betekent echter niet dat de elektronische maaltijdcheques vanaf die datum al beschikbaar zijn. Daarvoor moet gewacht worden tot de uitgevers werkelijk erkend zijn en hun product ook effectief ter beschikking gesteld wordt.

De methode voor het toekennen van de elektronische maaltijdcheques bestaat erin dat de maaltijdcheques gecrediteerd worden op een elektronische maaltijdchequerekening die beheerd wordt door een erkende uitgever terwijl de werknemers een drager ontvangen die zij als betaalmiddel kunnen gebruiken (bijvoorbeeld: e-ID, speciale maaltijdchequekaarten, SMS, enz.).

Voorwaarden voor de papieren en elektronische versies

Om niet als loon beschouwd te worden en dus zowel een fiscale (bedrijfsvoorheffing) als sociale (sociale bijdragen) vrijstelling te genieten, moeten de papieren en elektronische maaltijdcheques aan de volgende voorwaarden beantwoorden:

>    de toekenning moet vastgelegd zijn in een collectieve arbeidsovereenkomst of een schriftelijke individuele overeenkomst;
>    ze moeten toegekend worden voor elke effectief gewerkte werkdag of in functie van het aantal effectieve arbeidsuren volgens de alternatieve regel;
>    ze moeten maandelijks uitgereikt worden (met regularisatiemogelijkheid);
>    ze zijn nominatief;
>    ze hebben een beperkte geldigheidsduur;
>    de tussenkomst van de werkgever mag niet meer dan € 5,91 per maaltijdcheque bedragen;
>    de tussenkomst van de werknemer moet ten minste € 1,09 per cheque bedragen.

Bijkomende voorwaarden voor de elektronische versie

De elektronische maaltijdcheques moeten ook nog aan de volgende voorwaarden voldoen:

>    hun saldo en hun geldigheidsduur kunnen nagegaan worden;
>    de keuze van de werknemer en de werkgever tussen de papieren of de elektronische versie moet gegarandeerd zijn;
>    de maaltijdcheques moeten door een erkende uitgever verdeeld worden;
>    het gebruik van de elektronische versie mag geen kosten voor de werknemer teweegbrengen.

3.    Maaltijdcheques ook tijdens het betaald educatief verlof?

De toekenning van de maaltijdcheques per effectief gewerkte werkdag (en dus ook per deeltijds gewerkte dag)  is één van de reeds aangehaalde voorwaarden opdat het voordeel vrijgesteld zou zijn van bedrijfsvoorheffing en niet aan de sociale bijdragen onderworpen zou worden. Er bestaan twee afwijkingen op dat beginsel: de alternatieve telling en, van recentere datum, het betaald educatief verlof.

In haar Instructies van het 4de kwartaal 2010 heeft de RSZ een verduidelijking toegevoegd inzake de maaltijdcheques. Nu staat in deze administratieve instructies immers dat ook de opleidingen die een werknemer volgt in het kader van het betaald educatief verlof aanleiding geven tot toekenning van maaltijdcheques en dit ook vanaf 2011 (een regularisatie voor het verleden zou niet moeten gebeuren).

Het standpunt van de RSZ lijkt in strijd met de regel die stelt dat er enkel maaltijdcheques verschuldigd zijn voor effectief gepresteerde dagen. De Rijksdienst wijst er echter op dat de uren waarop de werknemer afwezig is op het werk in het kader van het betaald educatief verlof voor de toepassing van de sociale wetgeving gelijkgesteld worden met werkelijke arbeidsuren. Er moet dus een maaltijdcheque voor toegekend worden.

Indien de werkgever voor deze dagen geen maaltijdcheques aan zijn werknemers toekent, worden deze niet uitgereikte cheques immers als loon beschouwd. Het patronaal gedeelte van deze cheques is dan onderworpen aan socialezekerheidsbijdragen en belasting. De fiscus heeft laten weten het standpunt van de RSZ in deze te zullen gaan volgen.

Het VBO is het echter niet eens met dit standpunt van de RSZ en in het beheerscomité van de RSZ is nu een werkgroep opgericht die hierover een finaal standpunt zal innemen.

4.    Cumul maaltijdcheques en onkostenvergoeding

In het wetsartikel betreffende de socialezekerheidsbehandeling van maaltijdcheques is vanaf 2011 nu uitdrukkelijk voorzien dat de cumulatie van een maaltijdcheque en een onkostenvergoeding mogelijk is, maar enkel voor zover het gaat om verschillende maaltijden voor dezelfde dag.

De RSZ heeft ondertussen dit principe verduidelijkt in haar instructies aan de werkgevers van het eerste kwartaal 2011. Als de werkgever de werkelijke kost op een dag ten laste neemt van één of meerdere maaltijden (niet het ontbijt), moet het werkgeversdeel van de cheque één keer worden afgetrokken van de totale vergoeding voor die dag, ongeacht de duur van de werkdag en het aantal maaltijden vergoed door de werkgever. Als de werkgever een forfaitaire maaltijdvergoeding betaalt en de werkdag maximum 8 uren duurt, moet ook de werkgeverstussenkomst in de cheque worden afgetrokken van de forfaitaire maaltijdvergoeding; is de werkdag langer dan 8 uren, dan kunnen beide gecumuleerd worden indien de werkgever kan aantonen dat de werknemer een tweede maaltijd heeft genomen die dag.