Op 17 maart jl. werd het aangekondigde decreet tot wijziging van de Vlaamse Codex Fiscaliteit goedgekeurd door de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement. Het decreet schaft het fiscaal voordeel van duolegaten af, introduceert de vriendenerfenis en maakt schenken en nalaten aan goede doelen belastingvrij.
Voor een uitgebreide bespreking van deze hervorming van de Vlaamse schenk- en erfbelasting verwijzen wij naar ons artikel van 23 september 2020.
Afschaffing duolegaten
Het duolegaat is een planningstechniek via testament om verre familieleden en vrienden fiscaal voordelig te laten erven. De techniek komt neer op twee legaten: één aan een goed doel en één aan verre familieleden en/of vrienden. Het goede doel wordt de last opgelegd om de erfbelasting over beide legaten te betalen. Het goede doel betaalt tot op heden erfbelasting aan een vast tarief van 8,5%. Verre familieleden en vrienden betalen erfbelasting tegen progressieve tarieven tot 55%.
Voorbeeld: Als een erflater zijn/haar nalatenschap van 1000 laat vererven aan vrienden, betalen de vrienden (ongeveer) 550 erfbelasting en houden ze slechts (ongeveer) 450 over.
Als de erflater daarentegen een legaat van 600 aan vrienden nalaat en een legaat van 400 aan een goed doel, met de last dat het goede doel de erfbelasting van de vrienden moet betalen, houden de vrienden veel meer over. De erfbelasting verschuldigd over het deel van de vrienden bedraagt (ongeveer) 55% van 600 of 330. Het goede doel moet deze erfbelasting betalen. De erfbelasting die het goede doel daarenboven over haar eigen deel verschuldigd is, bedraagt 8,5% van 400 of 34. Het goede doel houdt 36 over (400 – 330 – 34 = 36). De vrienden krijgen 600, in plaats van 450.
Het fiscaal voordeel van het duolegaat wordt door het decreet afgeschaft vanaf 1 juli 2021. Cruciaal is de datum van overlijden en niet de datum van opmaak van het testament. Ook met een duolegaat in een testament dat werd opgemaakt voor 1 juli 2021 kan geen fiscaal voordeel meer behaald worden in geval van overlijden vanaf 1 juli 2021.
Testamenten met duolegaten moet u herbekijken.
Introductie vriendenerfenis
De techniek van de vriendenerfenis maakt het mogelijk voor een erflater om aan één of meerdere vrienden en/of familieleden tot € 15.000 na te laten tegen een laag vast tarief in de erfbelasting van 3% in plaats van 25%. De vriendenerfenis leidt dus tot een maximale besparing van 22% erfbelasting over € 15.000 of € 3.300.
De vriendenerfenis moet uitdrukkelijk worden ingeschreven in een testament waarin duidelijk wordt bepaald welke personen de toepassing van de vriendenerfenis mogen vragen. Indien de testator meerdere personen aanduidt, zullen zij pro rata van de vermindering genieten, tenzij in een afwijkende verhouding is voorzien. Het voordeel is beperkt tot natuurlijke personen met uitsluiting van partners en afstammelingen.
In een eerder stadium van het ontwerp van decreet werd vereist dat de techniek van de vriendenerfenis wordt opgenomen in een notarieel testament. Voormelde vereiste is geschrapt. De vriendenerfenis kan worden opgenomen in eender welk testament, ongeacht de vorm (eigenhandig, notarieel of internationaal).
De vriendenerfenis krijgt uitwerking in nalatenschappen die openvallen vanaf 1 juli 2021.
Wie van de vriendenerfenis wil gebruik maken, kan zijn/haar testament alvast (laten) aanpassen.
Belastingvrij schenken en nalaten aan goede doelen
Het Vlaams Gewest maakt schenkingen en legaten aan goede doelen vrij van schenk- en erfbelasting. Tot op heden zijn schenkingen en legaten aan goede doelen onderworpen aan een verlaagd vast belastingtarief in het Vlaamse Gewest. Voor schenkingen aan goede doelen is het belastingtarief 5,5%. Voor legaten gaat het om een belastingtarief van 8,5%.
Niet voor private stichtingen
Schenkingen en legaten aan private stichtingen zullen niet genieten van de belastingvrijstelling. Een gift aan een private stichting blijft onderworpen aan 5,5% schenkbelasting. Een legaat aan een private stichting blijft onderworpen aan 8,5% erfbelasting.
Vestiging goed doel in E.E.R.
Voorwaarde voor de vrijstelling van schenk- en erfbelasting is de vestiging van het goede doel in een EER-land.
Brexit
Door de brexit zullen goede doelen gevestigd in het Verenigd Koninkrijk niet onder de vrijstelling van schenk- of erfbelasting vallen. Goede doelen in het Verenigd Koninkrijk zullen ook niet meer kunnen genieten van de huidige verlaagde vaste tarieven van 5,5% schenkbelasting of 8,5% erfbelasting. Een schenking aan een goed doel gevestigd in het Verenigd Koninkrijk zal onderworpen worden aan het vast tarief van 7% schenkbelasting en een legaat aan een goed doel in het Verenigd Koninkrijk zal belast worden aan hoge progressieve tarieven tot 55% in de erfbelasting.
Inwerkingtreding
De vrijstelling van schenkbelasting voor goede doelen gevestigd in de EER zal vanaf 1 juli 2021 ingaan. De vrijstelling van erfbelasting voor goede doelen gevestigd in de EER zal toegepast worden op nalatenschappen die openvallen vanaf 1 juli 2021.
Niets (fiscaal) staat het schenken en legateren aan goede doelen in de E.E.R. nog in de weg!
Toepassingsgebied beperkt tot inwoners Vlaams Gewest
De hiervoor besproken wijzigingen gelden alleen in het Vlaams Gewest.
De wijzigingen in de schenkbelasting gelden in principe alleen wanneer de schenker op het moment van de schenking in het Vlaams Gewest woonachtig is. Indien de schenker in de 5 jaar voor de schenking zijn woonplaats had in meerdere Gewesten is de Vlaamse schenkbelasting van toepassing op voorwaarde dat de schenker het langst woonachtig was in het Vlaams Gewest (in de periode van 5 jaar voor de schenking).
De wijzigingen in de erfbelasting gelden in principe alleen wanneer de erflater overlijdt als inwoner van het Vlaams Gewest. Als de erflater in de 5 jaar voor het overlijden woonachtig was in verschillende Gewesten geldt de Vlaamse regeling op voorwaarde dat de erflater in de afgelopen 5 jaar het langst in het Vlaamse Gewest heeft gewoond.
Herschrijf uw testament! Schenk en legateer aan een goed doel!
Inwoners van het Vlaams Gewest die een duolegaat in hun testament hebben ingeschreven, moeten het testament laten herbekijken.
Wie vrienden en verre familieleden fiscaal vriendelijk wil laten erven, kan dit nu reeds inschrijven in zijn/haar testament.
Eindelijk kunnen inwoners van het Vlaams Gewest schenken en nalaten aan goede doelen gevestigd in de E.E.R., met een belastingvrijstelling!
