De volgende sociale verkiezingen zullen plaatshebben in 2016, waarschijnlijk tussen 9 en 22 mei 2016 volgens een wetsontwerp. Dag X-60, de eerste dag van de kiesprocedure, zou in principe tussen 11 en 24 december 2015 moeten vallen.
Om u degelijk voor te bereiden geeft GROUP S nu al antwoord op enkele belangrijke vragen:
1. Wat is de bedoeling van de sociale verkiezingen ?
2. Welke ondernemingen zijn betrokken bij de sociale verkiezingen ?
3. Hoe de gemiddelde personeelsbezetting in 2015 berekenen ?
4. Wie kan zich kandidaat stellen ?
5. Welke bescherming genieten de kandidaten en wanneer gaat die in ?
6. Hoe verloopt de kiesprocedure ?
7. Waartoe dienen de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk ?
1. Wat is de bedoeling van de sociale verkiezingen ?
De sociale verkiezingen worden ingericht om de sociale overlegorganen in uw onderneming te kunnen installeren in juni 2016. De sociale overlegorganen zijn de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk.
De overlegorganen zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkgever en vertegenwoordigers van de werknemers. De werknemersvertegenwoordigers worden door de sociale verkiezingen aangesteld voor een duur van 4 jaar. De kandidaten worden voorgedragen op lijsten die worden opgemaakt door de vakbonden en de werknemers stemmen om hun afgevaardigden daaruit te kiezen.
2. Welke ondernemingen zijn betrokken bij de sociale verkiezingen ?
De ondernemingen die gewoonlijk in 2015 gemiddeld minstens 50 werknemers tewerkstellen moeten verkiezingen houden om een comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW) op te richten. Vanaf 100 werknemers (deze drempel zou eventueel kunnen verlaagd worden tot 50), moet er ook een ondernemingsraad worden opgericht. Er moeten evenwel geen sociale verkiezingen worden gehouden als er een grote en aanhoudende vermindering is van de personeelsbezetting in 2015 die nadien standhoudt.
De verplichting om sociale verkiezingen te organiseren geldt voor de profit- en de non-profitbedrijven van de privésector.
Onder onderneming verstaat men de technische bedrijfseenheid. Dit begrip valt niet noodzakelijkerwijze samen met de juridische entiteit zoals de nv, de bvba, de vzw. De technische bedrijfseenheid (TBE) wordt bepaald aan de hand van economische en sociale criteria. Bij twijfel, geven de sociale criteria de doorslag. De bedrijfszetel is de TBE wanneer hij gekenmerkt wordt door :
- een bepaalde economische zelfstandigheid die blijkt uit een relatieve onafhankelijkheid ten opzichte van de directie van de zetel (bijvoorbeeld : verschillende activiteiten) ;
- en een bepaalde sociale zelfstandigheid (bijvoorbeeld: diverse mensenmiddens, afstand tussen de centra, taalverschillen, zelfstandigheid in het personeelsbeleid, zelfstandigheid in sociale onderhandelingen, enz...).
De onderneming moet ook sociale verkiezingen houden wanneer zij als rechtsentiteit het vereiste minimumaantal werknemers tewerkstelt.
Wanneer een onderneming als rechtsentiteit verschillende TBE telt waarvan er één minder dan 50 of minder dan 100 werknemers heeft, dan moeten de TBE gehergroepeerd worden om de vereiste drempel te bereiken volgens regels die nog bij koninklijk besluit moeten worden bepaald.
Verschillende rechtsentiteiten worden vermoed een enkele TBE te vormen wanneer er aan bepaalde voorwaarden is voldaan (voorbeeld : onderdeel van eenzelfde economische groep, gelijkaardige of verwante activiteiten, gemeenschappelijk personeelsbeheer en -beleid, gemeenschappelijk arbeidsreglement ...).
3. Hoe de gemiddelde personeelsbezetting in 2015 berekenen ?
Om te zien of de drempel van 50 of 100 werknemers bereikt is, moeten worden geteld :
- de vaste werknemers, het zijn de werknemers die in 2015 met een arbeidsovereenkomst of met een leerovereenkomst in de onderneming werken, met uitzondering van de werknemers met een vervangingsovereenkomst ;
- de uitzendwerknemers die door de onderneming werden aangetrokken in het vierde kwartaal 2015, met uitsluiting van die welke werknemers vervangen waarvan de uitvoering van de arbeidsovereenkomst werd geschorst.
Elke vaste werknemer telt voor :
- een eenheid wanneer hij heel het jaar 2015 voltijds of minstens driekwart van een voltijdse tewerkstelling werd tewerkgesteld;
- een halve eenheid wanneer hij heel het jaar 2015 gewerkt heeft in een tewerkstelling die geen driekwart van een voltijdse tewerkstelling bedraagt.
De werknemer die in 2015 in dienst treedt van de onderneming of er weggaat, telt slechts voor een deel van een eenheid. Dit eenheidsdeel wordt bekomen door het aantal dagen dat voor de werknemer in 2015 in het Dimonasysteem werd aangegeven te delen door 365.
Elke uitzendwerknemer telt voor :
- een eenheid wanneer hij gedurende heel het vierde kwartaal van 2015 voltijds of gedurende minstens driekwart van de tijd werd tewerkgesteld;
- een halve eenheid wanneer hij gedurende heel het vierde kwartaal 2015 werd tewerkgesteld zonder dat de arbeidsduur die gewoonlijk wordt gepresteerd driekwart van een voltijdse tewerkstelling bereikt.
De uitzendwerknemer die door de onderneming slechts voor een deel van het vierde kwartaal 2015 werd aangetrokken, telt slechts voor een eenheidsdeel. Dit eenheidsdeel wordt berekend door het aantal dagen dat de werknemer ingeschreven was in de bijlage van het personeelsregister in het vierde kwartaal 2015, te delen door 92.
Er moeten bijzondere telregels worden gehanteerd ingeval van overdracht van onderneming krachtens overeenkomst.
Voor de geïnteresseerden bieden wij een rekenmodule, iSimEffect, aan die het mogelijk maakt om het gemiddeld personeelsbestand zoals hierboven vermeld te berekenen. Om deze tool te gebruiken, klik op iSimEffect.
De klanten van Group S - Sociaal Secretariaat kunnen ook aan hun dossierbeheerder vragen om een berekening te maken op basis van de werknemersgegevens.
4. Wie kan zich kandidaat stellen ?
Om kandidaat te kunnen zijn moet een aantal voorwaarden vervuld zijn op de dag van de stemming (Y) :
- werken met een arbeidsovereenkomst of met een leerovereenkomst,
- werken in de TBE waar de verkiezingen worden gehouden,
- minstens 18 jaar oud zijn (16 jaar voor kandidaat ‘jonge werknemer') en geen 65 jaar oud zijn (25 jaar indien kandidaat ‘jonge werknemer'),
- geen lid zijn van het directiepersoneel noch preventieadviseur,
- tot de personeelscategorie behoren waarvoor men als kandidaat opkomt (jonge werknemer, arbeider, bediende, kaderlid),
- in 2015 minstens 6 maanden ononderbroken of 9 maanden met onderbreking werken in de rechtsentiteit of in de TBE die door verschillende rechtsentiteiten gevormd wordt.
5. Welke bescherming genieten de kandidaten en wanneer gaat ze in ?
De kandidaten kunnen slechts worden afgedankt wegens zware fout die vooraf erkend werd door de arbeidsrechtbank of om economische redenen die vooraf werden aanvaard door het paritair comité. Deze voorafgaande erkenning vergt de uitvoering van een zware en ingewikkelde procedure.
De kandidaten die onregelmatig werden afgedankt hebben recht op een beschermingsvergoeding van minimum twee jaar loon en maximum acht jaar loon.
De bescherming van de kandidaten tegen afdanking gaat in op dag X - 30 (in principe vanaf januari 2016). Zij begint met een periode van verborgen bescherming tussen dag X - 30 en dag X + 35. Het is immers pas op dag X + 35 (in maart 2016) dat de werkgever kennis neemt van de door de vakbonden ingediende kandidatenlijsten. Het is beter dit te weten wanneer men eraan denkt een personeelslid af te danken in het eerste kwartaal 2016 : het is mogelijk dat men een werknemer afdankt zonder dat men weet dat hij kandidaat is. Die afgedankte werknemer zal kunnen eisen dat hij weer in dienst wordt genomen en als dat niet gebeurt de betaling eisen van de beschermingsvergoeding.
Vergeet niet dat de werknemers die verkozen werden in 2012 nog beschermd zijn en dit tot op de datum van de installatie van het nieuwe overlegorgaan na de sociale verkiezingen van 2016. Dit geldt ook voor de in 2012 niet-verkozen kandidaten tenzij zij reeds voor de tweede maal niet verkozen waren. In dat geval is hun bescherming beëindigd in mei 2014.
De werknemers die verkozen zullen worden bij de sociale verkiezingen van 2016 zullen beschermd zijn tot de installatie van het nieuwe overlegorgaan bij de volgende sociale verkiezingen van 2020. Dit geldt ook voor de niet-verkozen kandidaten tenzij zij in 2016 reeds voor de tweede maal niet verkozen zullen zijn. In dat geval eindigt hun bescherming in mei 2018, namelijk twee jaar na de aanplakking van de uitslag van de sociale verkiezingen van 2016.
6. Hoe verloopt de kiesprocedure ?
De kiesprocedure duur 150 dagen. Zij scharniert op twee sleuteldata : dag X die zegt welke de kiesdag is en dag Y die de eigenlijke kiesdag is. De aanstaande sociale verkiezingen zullen in principe verlopen tussen december 2015 en mei 2016. De kiesprocedure bestaat uit drie fasen :
- de pre-electorale procedure die 60 dagen duurt (van X - 60 tot X), waarin de technische bedrijfseenheid (in welke de verkiezingen worden gehouden), het directiepersoneel en de kaderleden (alleen voor de ondernemingsraad) worden aangeduid;
- de kiesprocedure die 90 dagen duurt (van X tot Y), waarin de kiezers- en kandidatenlijsten worden opgesteld, de kiesbureaus worden samengesteld, de oproepingsbrieven worden toegezonden aan de kiezers en de stembrieven worden klaargemaakt;
- de eigenlijke kiesdag (dag Y) waarop de stembureaus de uitgebrachte stemmen zullen tellen, de effectieve werknemersvertegenwoordigers en de vervangers ervan zullen bekendmaken alsook de kandidaten die niet zullen verkozen zijn.
U kunt bovendien uw persoonlijke verkiezingskalender opmaken door hier te klikken.
Zie ook volledige verkiezingskalender.
7. Waartoe dienen de ondernemingsraad en het CPBW ?
De ondernemingsraad is het overlegorgaan dat bevoegd is om de werkgever niet bindend advies te geven over economische en sociale kwesties van de onderneming. Daartoe moet de werkgever hem periodiek een aantal economische en sociale inlichtingen verstrekken (jaarrekeningen, sociale balans, tewerkstellingsvooruitzichten, ...). Hij heeft ook beslissingsbevoegdheid in de opstelling en de aanpassing van het arbeidsreglement.
Het comité voor preventie en bescherming op het werk is het overlegorgaan dat door de werkgever geraadpleegd wordt over alle maatregelen die betrekking hebben op het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van het werk (veiligheid, gezondheid, ergonomie, arbeidsstress, ...).
