De loonnorm is een percentage dat vaststelt in welke mate de loonkost mag stijgen gedurende een periode van 2 jaar. Dit wordt gebaseerd op de loonkostenontwikkeling in Duitsland, Frankrijk en Nederland. Het begrenzen van de stijging van loonkost moet de internationale concurrentiepositie van België in vergelijking met onze buurlanden versterken.
Met de wet van 28 april 2015, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 30 april 2015, heeft de regering de maximale stijging van de loonkost voor 2015 en 2016 vastgesteld.
De loonnorm voor 2015 en 2016
Voor 2015 is de loonnorm gelijk aan 0 %. Dat betekent een loonbevriezing voor 2015.
Voor 2016 is de loonnorm gelijk aan 0,5 % van de totale kost voor de werkgever, alle lasten inbegrepen, verhoogd met 0,3 % van de nettolonen. Dat impliceert dus dat een lichte loonstijging mogelijk is voor 2016.
De loonbevriezing slaat op de gemiddelde loonkost binnen een onderneming. Daardoor zijn individuele loonstijgingen in principe nog altijd mogelijk, zolang de gemiddelde loonkost maar niet stijgt. In de praktijk zal dit zeker in 2015 zeer moeilijk zijn aangezien er geen marge is. Bijgevolg zal een individuele loonstijging in 2015 slechts mogelijk zijn als de gemiddelde loonkost tegelijk op een andere manier verminderd wordt.
Loonstijgingen ten gevolge van indexering en baremieke verhogingen (een loonstijging of een toekenning van voordelen ten gevolge van een functieverandering binnen bestaande schalen) zijn echter nog altijd mogelijk (en zelfs verplicht). Aangezien er op dit moment een indexsprong is, zijn in de praktijk enkel de baremieke verhogingen relevant.
Daarnaast worden een aantal voordelen niet in aanmerking genomen bij de berekening van de ontwikkeling van de loonkost. Het gaat bijv. om een stijging in de werkgeversbijdragen gestort in sociale aanvullende pensioenstelsels of éénmalige innovatiepremies.
De loonnorm is nu ook van toepassing in de publieke sector
De regering heeft het toepassingsgebied van de loonnorm uitgebreid naar de economische overheidsbedrijven (Belgacom, B-Post, NMBS, enz.).
Sancties
Het niet respecteren van de loonnorm kan leiden tot administratieve sancties. Daarnaast kan een rechtbank een overeenkomst waarin een loonstijging wordt vastgesteld, nietig verklaren.
In het verleden werd er niet erg nauw op toegezien of de loonnorm gerespecteerd werd. De regering heeft aangekondigd dat er zwaardere sancties en meer controle op de loonnorm zullen volgen, maar heeft dit voornemen voorlopig nog niet ten uitvoer gebracht.
