In een prejudicieel arrest van 21 juli 2016 (C-542/14) bevestigt het Hof van Justitie dat een onderneming niet automatisch aansprakelijk kan worden gesteld voor mededingingsrechtelijke inbreuken van zelfstandige dienstverleners die voor de onderneming werken. Dit staat in tegenstelling tot het gedrag van werknemers, waarvoor dit wel het geval is.
Het Hof van Justitie moest zich over deze vraag uitspreken naar aanleiding van een Litouwse zaak, waarbij drie ondernemingen werden veroordeeld voor bid rigging. Een bedrijf dat deelnam aan een overheidsopdracht had op zelfstandige wijze een offerte opgemaakt en die offerte aan een advocatenkantoor bezorgd. Dat advocatenkantoor had die offerte vervolgens gebruikt om de offertes van twee andere kandidaten op te maken. De prijzen van die laatste offertes waren respectievelijk 5% en 10% goedkoper dan de eerste offerte.
Het Hof van Justitie bevestigt dat een onderneming in principe niet aansprakelijk kan worden gesteld voor mededingingsrechtelijke inbreuken van haar onafhankelijke dienstverleners. Hierop bestaan enkele uitzonderingen. Een onderneming is wel aansprakelijk in de volgende gevallen:
- Indien de dienstverrichter in werkelijkheid onder het gezag of toezicht werkt van de onderneming (bijvoorbeeld door een concreet gebrek aan autonomie),
- Indien de onderneming op de hoogte was van de concurrentieverstorende doelstellingen van haar concurrenten en de dienstverrichter, en met haar eigen gedrag heeft willen bijdragen aan de verwezenlijking daarvan, en
- Indien de onderneming redelijkerwijs kon voorzien dat haar concurrenten en de dienstverlener concurrentieverstorende handelingen zouden verrichten en bereid was het risico ervan te aanvaarden.
Het Hof van Justitie sprak zich niet uit over de vraag of de Litouwse onderneming in concreto aansprakelijk kon worden gesteld voor het gedrag van het advocatenkantoor. Dit moet de nationale rechter uitmaken.
======
Stijn Goovaerts
