De eindejaarsprogrammawet werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 29 december 2017 (zie voor een overzicht van de in die wet voorkomende sociaalrechtelijke bepalingen: SoCompact nr. 45-2017).
Eén van de nieuwe sociaalrechtelijke bepalingen is de invoering van een (ver)nieuw(d)e sociaal en fiscaal aantrekkelijke mogelijkheid voor ondernemingen om een deel of het geheel van de winst toe te kennen aan de werknemers.
De winstpremie vervangt de deelname in de winst via een participatieplan
De nieuwe winstpremie wordt ingeschreven in de wet van 22 mei 2001 betreffende de werknemersparticipatie in het kapitaal en de winst van de vennootschappen. Die wet van 2001 voorziet voor iedere werkgever in de mogelijkheid een participatieplan in te voeren.
Tot voor kort kon een participatieplan twee vormen aannemen. Het ging ofwel om een participatie van de werknemers in het kapitaal door aan hen de winst van het boekjaar toe te kennen in aandelen of deelbewijzen, ofwel om een deelname van de werknemers in de winstvan het boekjaar door aan hen een uitkering in speciën toe te kennen. De eindejaarsprogrammawet vervangt de regeling van de deelname in de winst door een winstpremie. Door de invoering van de winstpremie dient het participatieplan voortaan nog enkel voor de participatie van werknemers in het kapitaal van de onderneming.
Twee soorten winstpremies
De wet voorziet in twee soorten winstpremies: een identieke of een gecategoriseerde premie.
Een identieke winstpremie is een winstpremie waarvan het bedrag gelijk is voor alle werknemers of waarvan het bedrag overeenkomt met een gelijk percentage van het loon van alle werknemers.
Een gecategoriseerde winstpremie is een winstpremie die aan alle werknemers een bedrag toekent, waarbij de hoogte van het bedrag afhankelijk is van een verdeelsleutel die wordt toegepast op basis van objectieve criteria.
Toekenningsvoorwaarden
De wetgever wil vermijden dat een deel van de verloning naar de winstpremie zou verschoven worden. Daarom is bepaald dat de winstpremie niet mag worden ingevoerd ter vervanging of omzetting van loon, premies, voordelen in natura of om het even welk ander voordeel of een aanvulling daarvan.
Het totaalbedrag van de winstpremies mag niet hoger zijn dan 30 % van de totale brutoloonmassa van het boekjaar.
Procedure voor de toekenning van een winstpremie
Iedere werkgever kan het initiatief nemen tot invoering van een winstpremie, maar hij is niet verplicht dat te doen.
Een identieke winstpremie wordt toegekend op grond van een beslissing van de algemene vergadering. Die beslissing moet genomen worden met een gewone meerderheid van stemmen.
De werkgever moet de werknemers informeren omtrent de beslissing tot toekenning van een identieke premie.
Om een gecategoriseerde winstpremie toe te kennen, moet dezelfde procedure gevolgd worden als de procedure voor de invoering van een participatieplan. Dit wil zeggen dat in de ondernemingen met een vakbondsafvaardiging de gecategoriseerde winstpremie kan worden ingevoerd bij collectieve arbeidsovereenkomst. In de ondernemingen zonder vakbondsafvaardiging wordt de gecategoriseerde winstpremie naar keuze van de werkgever ingevoerd door een collectieve arbeidsovereenkomst of door een toetredingsakte (zie hierover nr. 2725 van het Sociaal Compendium Arbeidsrecht 2017-2018).
Volledigheidshalve delen wij nog mee dat in de wet is bepaald dat artikel 23 van de Cao-wet niet van toepassing is op de regeling van de winstpremie. Artikel 23 van de Cao-wet bepaalt dat de individuele arbeidsovereenkomst die door een collectieve arbeidsovereenkomst stilzwijgend werd gewijzigd, onveranderd blijft, wanneer de collectieve arbeidsovereenkomst ophoudt uitwerking te hebben, tenzij het anders wordt bedongen in de overeenkomst zelf. De niet-toepasselijkheid van artikel 23 van de Cao-wet heeft als gevolg dat de individuele arbeidsovereenkomst van de werknemer niet wordt aangepast, zodat hij in de toekomst geen winstpremie kan opeisen.
Solidariteitsbijdrage en belastingen
Op de winstpremie zijn geen gewone socialezekerheidsbijdragen verschuldigd. Er is wel een solidariteitsbijdrage van 13,07 % verschuldigd door de werknemer. De werkgever moet de solidariteitsbijdrage inhouden op de winstpremie en doorstorten aan de RSZ.
Op de winstpremie is de werknemer in de regel een belasting verschuldigd van 7 %.
In geval dat de winstpremie de vorm aanneemt van een investeringsspaarplan overeenkomstig hetwelk de toegekende winst door de werknemers ter beschikking van de vennootschap wordt gesteld in het kader van een niet achtergestelde lening, is het belastingtarief vastgesteld op 15 %. De regeling van het investeringsspaarplan is een specifiek stelsel voor de kleine vennootschappen in de zin van het Wetboek van Vennootschappen.
Inwerkingtreding
De regeling m.b.t. de winstpremie treedt in werking op 1 januari 2018. De winstpremie kan voor de eerste keer worden toegekend op basis van de winst van het boekjaar met afsluitdatum ten vroegste op 30 september 2017.
BRON: Programmawet 25 december 2017, BS 29 december 2017
