1. Context
Om als werkgever een werknemer te laten werken in het buitenland, heeft de werkgever bepaalde attesten nodig, zoals het A1-detacheringsformulier.
Dit formulier is een verklaring betreffende de sociale zekerheidswetgeving die op de werknemer van toepassing is indien hij in meer dan één EU-lidstaat werkt. Het formulier bevestigt de sociale zekerheidssituatie voor de periode die in de verklaring is opgenomen en geeft aan in welk land de werknemer sociale zekerheidsbijdragen moet betalen.
In principe is het A1-detacheringsformulier bindend voor de organen van andere lidstaten, zolang het formulier niet werd ingetrokken of ongeldig verklaard door de uitgevende lidstaat.
2. Procedurele voorgaanden
De zaak die aanleiding gaf tot het arrest van het Hof van Cassatie van 19 juni 2018, betrof een strafprocedure tegen een Belgisch bouwbedrijf. Tijdens het strafonderzoek werd vastgesteld dat het bedrijf beroep deed op Bulgaarse onderaannemers, die evenwel niets anders bleken te doen dan werknemers vanuit Bulgarije detacheren. De betrokken werknemers beschikten over een A1-detacheringsformulier, uitgegeven in Bulgarije, doch alles wees erop dat de Bulgaarse onderaannemers een dekmantel waren om de Belgische sociale zekerheidswetgeving te omzeilen.
De voorziening in cassatie was gericht tegen het arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen d.d. 10 september 2015, waarin het Hof zich niet gebonden achtte door de A1-detacheringsformulieren, aangezien deze naar haar oordeel bedrieglijk werd verkregen.
Door middel van het arrest d.d. 7 juni 2016 besloot het Hof van Cassatie vooreerst het Europees Hof van Justitie te bevragen inzake de mogelijkheid voor de Belgische rechtbanken om, niettegenstaande het voorhanden zijn van een A1-detacheringsformulier, werknemers alsnog ambtshalve te onderwerpen aan de Belgische sociale zekerheid in geval van fraude of misbruik.
In een arrest van 6 februari 2018, besluit het Europees Hof van Justitie dat in het geval van bedrieglijke verkrijging van een A1-detacheringsformulier, de uitgevende instelling de gegrondheid daarvan opnieuw moet onderzoeken in het licht van de overgelegde elementen en ze eventueel moet intrekken. Dit moet echter gebeuren binnen een redelijke termijn en de personen die een beroep hebben gedaan op gedetacheerde werknemers onder dekking van dergelijke formulieren, toelaten hun recht van verdediging te laten gelden.
3. Beslissing van het Hof van Cassatie d.d. 19 juni 2018
Het Hof van Cassatie bevestigt het arrest van het Hof van Beroep te Antwerpen aangezien dit heeft besloten tot het weren van de A1-detacheringsformulieren in overeenstemming met de criteria gesteld door het Hof van Justitie.
Een en ander maakt duidelijk dat het Unierecht niet bedrieglijk kan worden gebruikt om werknemers te onttrekken aan de wet die normaal van toepassing zou moeten zijn op de arbeidsrelaties inzake sociale zekerheid. De rechter van de ontvangende lidstaat kan derhalve (onder bepaalde voorwaarden) wel degelijk een A1-detacheringsformulier weren indien de vermeldingen daarvan niet overeenstemmen met de realiteit.
Katrien Leijnen, Associate, katrien.leijnen@cms-db.com
Sophie Berg, Partner, sophie.berg@cms-db.com
