Specifieke stelsels: verlenging en wijziging van de leeftijdsvoorwaarden
Aangezien de geldigheidsduur van de collectieve arbeidsovereenkomsten gesloten voor de periode 2017-2018 verstreken was op 31 december 2018, was het aan de Nationale Arbeidsraad (NAR) om de bestaande kader-cao’s aan te passen zodat de specifieke uitzonderingsstelsels om toegang te hebben tot SWT aan een leeftijd jonger dan 62 jaar terug operationeel konden worden. De NAR publiceerde maar liefst 13 cao’s om dit te verwezenlijken. Deze cao’s brengen niet enkel de verlenging van de specifieke stelsels met zich mee, maar eveneens een aanpassing van de leeftijdsvoorwaarden voor (bijna) alle specifieke stelsels.
Het wordt steeds moeilijker om te kunnen toetreden tot het algemene SWT-stelsel (nl. leeftijd van 62 jaar en beroepsverleden van 40 jaar (mannen) of 35 jaar (vrouwen in 2019, oplopend tot 40 jaar in 2024)). Echter, er bestaan enkele specifieke stelsels die voorzien in uitzonderingen en die het mogelijk maken om op een lagere leeftijd en met een kortere loopbaan SWT op te nemen, nl. het stelsel “medische redenen”, het stelsel “lange loopbaan”, het stelsel “zwaar beroep”, het stelsel “nachtprestaties” en het stelsel “onderneming in moeilijkheden of herstructurering”.
Medische redenen
De NAR heeft het stelsel van SWT op 58 jaar met een beroepsloopbaan van 35 jaar voor de mindervalide werknemer of de werknemer met ernstige lichamelijke problemen verlengd voor de periode 2019-2020.
Ondernemingen kunnen dit stelsel toekennen en zijn daarvoor niet afhankelijk van enig initiatief van de sectoren.
Onderneming in moeilijkheden of herstructurering
Voor dit stelsel wordt de leeftijdsvoorwaarde opgetrokken om eind 2020 uiteindelijk op 60 jaar te komen, nl.:
- 58 jaar voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 30 december 2019;
- 59 jaar voor de periode van 31 december 2019 tot en met 30 december 2020;
- 60 jaar vanaf 31 december 2020.
Om gebruik te maken van dit stelsel moet er op ondernemingsvlak een cao of collectief akkoord gesloten worden.
Lange loopbaan, zwaar beroep en nachtprestaties
Voor de volgende stelsels brengt de NAR de toegangsleeftijd vanaf 1 juli 2021 op 60 jaar:
- SWT vanaf 59 jaar met een beroepsloopbaan van minstens 33 jaar (waarvan minstens 20 jaar nachtprestaties, ofwel minstens een aantal jaren in een zwaar beroep, ofwel bij een werkgever in bouwsector gecombineerd met arbeidsongeschiktheid);
- SWT vanaf 59 jaar met een beroepsloopbaan van minstens 35 jaar (waarvan minstens een aantal jaren in een zwaar beroep);
- SWT vanaf 59 jaar met een beroepsloopbaan van 40 jaar.
Er wordt echter gewerkt met een geleidelijke verhoging in 2 fasen, nl.:
- De toegangsleeftijd blijft behouden op 59 jaar voor de periode van 1 januari 2019 tot en met 30 juni 2021;
- En wordt opgetrokken tot 60 jaar vanaf 1 juli 2021.
Hierbij dient nog opgemerkt te worden dat om gebruik te kunnen maken van het stelsel “nachtprestaties” (1.), er eerst nog een sectorale cao moet gesloten worden. Ondernemingen die niet onder een paritair comité vallen of waarvan het paritair comité niet functioneert, kunnen tot dit stelsel toetreden via een ondernemingscao of toetredingsakte. Voor het stelsel “zwaar beroep” (2.) is er nog een sectorale of ondernemingscao nodig.
Voor wat betreft de verlaging van de toetredingsleeftijd (tot 59 jaar tot en met 30 juni 2021), is er een sectorale cao nodig voor de drie stelsels.
Actiepunt
Bij het ontslag van een oudere werknemer doet men er als werkgever goed aan om steeds na te gaan of de betrokken werknemer voldoet aan de voorwaarden van één van de specifieke stelsels. Deze stelsels zijn immers laagdrempeliger dan het algemene SWT-stelsel.
