De gevolgen van het Coronavirus voor de Belgische bedrijven worden meer en meer voelbaar. Vandaar dat door de Minister van Werk, Nathalie Muylle, werd beslist dat ondernemingen die hinder ondervinden door het Coronavirus en daardoor personeel tijdelijk niet kunnen tewerkstellen, een beroep kunnen doen op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht. Ook wanneer één van uw werknemers omwille van persoonlijke of professionele redenen in China verblijft en ofwel niet tijdig naar België kan terugkeren omwille van het vliegverbod ofwel bij terugkeer naar België in quarantaine moet geplaatst worden omwille van een risico op besmetting, kan u een beroep doen op deze vorm van tijdelijke werkloosheid en bent u aan de betrokken werknemer geen loon verschuldigd.
Om de verspreiding van het Coronavirus tegen te gaan, werden zowel in China als in de rest van de wereld verregaande maatregelen getroffen. Chinese en andere buitenlandse bedrijven hebben ondertussen hun activiteiten tijdelijk opgeschort. Veel luchtvaartmaatschappijen hebben vluchten van en naar China geschrapt. De meeste buurlanden sluiten ook tijdelijk hun grenzen met China. Dit alles heeft natuurlijk verregaande gevolgen voor de economie.
Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht: wanneer mogelijk?
Situatie 1: uw bedrijf ondervindt hinder door het Coronavirus en kan personeel tijdelijk niet tewerkstellen
Onze Minister van Werk heeft in een persmededeling aangekondigd dat bedrijven die hinder ondervinden doordat zij rekenen op toevoer uit China zich kunnen beroepen op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht wanneer zij daardoor personeel niet kunnen tewerkstellen.
In een interview op Radio 1 op vrijdagochtend 7 februari heeft de Minister haar standpunt terzake toegelicht en verwees zij uitdrukkelijk naar de situatie van bedrijven die niet meer kunnen produceren omdat ze een werkmiddel of een onderdeel missen dat uit China moet komen.
Situatie 2: één van uw werknemers verblijft omwille van persoonlijke of professionele redenen in China en wordt bij terugkeer naar België door de overheid in quarantaine geplaatst wegens een mogelijk risico op besmetting met het Coronavirus
De RVA bevestigt dat u eveneens in bovenvermelde situatie de betrokken werknemer tijdelijk werkloos kan stellen wegens overmacht. Immers, de voorwaarden gekoppeld aan tijdelijke werkloosheid wegens overmacht zoals hierna besproken, zijn ook in dit geval vervuld.
Van zodra de werknemer u een doktersattest bezorgt waarin zijn arbeidsongeschiktheid wordt bevestigd, kan u de werknemer niet langer tijdelijk werkloos plaatsen wegens overmacht maar zal u gewaarborgd loon wegens ziekte verschuldigd zijn.
Situatie 3: uw werknemer verblijft omwille van persoonlijke of professionele redenen in China en kan niet tijdig naar België terugkeren omwille van het vliegverbod
Idem als situatie 2. U zal zich dus ook in dit geval op tijdelijke werkloosheid wegens overmacht kunnen beroepen.
Tijdelijke werkloosheid wegens overmacht: begrip en formaliteiten
Welke werknemers kunnen tijdelijk werkloos gesteld worden wegens overmacht?
U kan tijdelijke werkloosheid wegens overmacht invoeren voor zowel arbeiders als bedienden.
Wanneer is er sprake van “overmacht”?
Opdat het zou gaan om een situatie van overmacht, moeten verschillende voorwaarden vervuld zijn:
- het moet gaan om een plotse, onvoorziene gebeurtenis;
- de gebeurtenis moet onafhankelijk zijn van de wil (= schuld) van de werkgever én van de werknemer;
- de gebeurtenis moet de uitvoering van de arbeidsovereenkomst tijdelijk en volledig onmogelijk maken.
Het is de directeur van het bevoegde werkloosheidsbureau die zal beslissen of er inderdaad sprake is van een situatie van overmacht, eventueel na de werkgever uitgenodigd te hebben voor een gesprek of na een controleonderzoek ter plaatse.
Wanneer u zich wenst te beroepen op de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht omwille van het Coronavirus, dan zal u duidelijk de link moeten kunnen aantonen tussen het virus en de overmacht.
Welke formaliteiten moet u vervullen?
- U moet de RVA zo snel mogelijk op de hoogte brengen via een elektronische mededeling én via het indienen van een papieren dossier met de nodige bewijsstukken waaruit de overmacht blijkt;
- U moet maandelijks een controleformulier C 3.2 A aan de betrokken werknemer(s) bezorgen;
- U moet een elektronische aangifte sociaal risico (ASR) scenario 2 ‘Aangifte vaststellen recht tijdelijke werkloosheid of schorsing bedienden’ verrichten wanneer de werknemer voor de eerste maal tijdelijk werkloos wordt gesteld in uw onderneming;
- U moet een elektronische aangifte sociaal risico (ASR) scenario 5 ‘Maandelijkse aangifte van de uren tijdelijke werkloosheid of uren schorsing bedienden’ verrichten op het einde van elke maand.
Voor meer informatie over de procedure tot invoering van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht, verwijzen wij u naar de website van de RVA: https://www.rva.be/nl/documentatie/infoblad/e24.
Is ook tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen mogelijk?
De RVA bevestigt dat ondernemingen die, omwille van de vrees voor besmetting met het Coronavirus, geconfronteerd worden met een daling van hun cliënteel (bvb. Chinese voedingswinkels en restaurants, luchtvaartmaatschappijen, …) voor hun arbeiders een beroep kunnen doen op tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen.
Enkel ondernemingen die voldoen aan de preliminaire voorwaarden voor het invoeren van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden (en bijgevolg voldoen aan de definitie van onderneming in moeilijkheden), zullen in zich in dergelijk geval voor hun bedienden op deze vorm van tijdelijke werkloosheid kunnen beroepen.
Ilona De Boeck - Legal consultant
