Er zijn heel wat onduidelijkheden over wat werkgevers moeten of kunnen doen ten aanzien van werknemers die terugkomen uit (gekleurde) risicogebieden, zoals dat wordt vastgelegd door de FOD Buitenlandse Zaken (zie hier). Die regels gelden in principe tussen burger en overheid, maar hebben natuurlijk wel onmiddellijke gevolgen op de arbeidsrelatie.
Wij raden momenteel de volgende pragmatische aanpak aan:
Werknemers kunnen niet verplicht worden om mee te delen waar zij in hun privé-tijd op reis gaan. Een werkgever kan natuurlijk wel vrijwillig informeren naar de vakantiebestemming van werknemers die van plan zijn naar het buitenland te gaan. In de meeste gevallen zullen werknemers wellicht geen problemen hebben om die informatie te delen met HR.
Wanneer de werknemer terugkomt uit vakantie, verifieert de werkgever of de vakantiebestemming van de werknemer groen, oranje of rood is.
Groen: er is geen enkel probleem, de werknemer komt terug naar het werk of blijft telewerken zoals voorheen.
Rood: de overheid verplicht een quarantaine en een test. Dat betekent dat een werkgever de werknemer niet mag toelaten op de werkvloer, dat de werknemer 14 dagen in quarantaine blijft en naar de behandelende arts gaat voor een test.
Ofwel is de werknemer arbeidsongeschikt: op basis van het COVID-19 medisch attest (arbeidsongeschiktheid) heeft hij recht op gewaarborgd loon gedurende dertig dagen en daarna eventueel een ziekte-uitkering;
Ofwel is de werknemer arbeidsgeschikt, maar moet hij in quarantaine. In dat geval krijgt hij een COVID-19 medisch attest (quarantaine) van zijn arts dat hij bezorgt aan de werkgever om zijn afwezigheid te verantwoorden. Indien hij kan telewerken, krijgt hij daarvoor loon. Indien telewerk niet mogelijk is, heeft hij in beginsel geen recht op loon. Wel kan hij aanspraak maken op een tijdelijke werkloosheidsuitkering wegens overmacht.
Oranje: de overheid adviseert verhoogde waakzaamheid, maar verplicht geen quarantaine, noch een test. Het is dus onduidelijk voor werkgevers wat ze moeten doen.
In principe kan een werkgever deze werknemer niet de toegang tot de werkvloer weigeren, zolang niet vaststaat dat een werknemer arbeidsongeschikt is via een attest van een behandelend arts. Indien u de toegang weigert, is de werknemer afwezig op grond van een eenzijdige preventieve beslissing van de werkgever. De werknemer kan in dat geval dan geen aanspraak maken op tijdelijke werkloosheid. In dat geval bestaat dus het risico dat de werknemer een schadevergoeding vordert, gelijk aan het gederfd loon wegens werkweigering. We achten de kans eerder klein dat een werknemer hiervoor een juridische procedure start.
Langs de andere kant moet u als werkgever wel alle noodzakelijke en preventieve maatregelen nemen tegen de verspreiding van COVID-19 op grond van de Welzijnswet. Volgens ons betekent dat ook dat u de instructie kunt geven aan uw werknemers om bij terugkeer uit een oranje gebied niet naar het werk te komen, maar eerst naar de behandelende arts te gaan. Afhankelijk van de uitkomst van dat bezoek, zal de werknemer dan recht hebben op (gewaarborgd) loon of een tijdelijke werkloosheidsuitkering (zie zelfde gevolgen als bij rood). Zorg dus voor duidelijke afspraken en instructies vooraleer de werknemers op reis vertrekken, vraag advies aan uw interne en/of externe welzijnsdiensten en bespreek dit in het CPBW, met de vakbondsafvaardiging of met de werknemers zelf.
Bij nieuwe instructies van de overheid, zal moeten worden nagegaan of deze aanpak kan blijven gelden, dan wel moet worden aangepast.
