Eind 2012 werd het ‘una via’ principe ingevoerd in het fiscaal strafrecht. De bedoeling van dit principe is om eenheid te brengen in de wijze waarop fiscale overtredingen worden bestraft. Fiscus en Parket zullen – na overleg – moeten kiezen of een fiscale inbreuk administratief wordt gesanctioneerd (via het opleggen van fiscale boetes en belastingverhogingen), dan wel strafrechtelijk wordt vervolgd.
Tot voor kort voerden fiscus en parket een eigen vervolgingsbeleid. Fiscale taxaties werden ingekohierd zonder overleg met het parket, en ook het parket hield bij haar vervolgingsbeleid geen rekening met de opgelegde taxaties. Dit stelde problemen bij de beoordeling van de sancties. Onder impuls van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werden fiscale sancties immers ook als strafsancties gekwalificeerd, waardoor een belastingplichtige riskeerde om twee strafrechtelijke sancties op te lopen voor één enkel misdrijf. Dergelijke dubbele bestraffing is in strijd met het principe “non bis in idem” dat stelt dat iemand slechts één keer kan bestraft worden.
De ‘una via’ regeling stelt nu als principe dat fiscale overtredingen met strafrechtelijk karakter slechts op één manier kunnen worden vervolgd: ofwel via een strafrechtelijke procedure ofwel via een administratieve procedure. De fiscale administraties en het gerecht moeten na overleg beslissen of een inbreuk via een strafrechtelijke procedure dan wel via een administratieve procedure wordt berecht.
Bedoeling is dat de ernstige fiscale fraude waarin complexe mechanismen worden gebruikt, voorwerp zullen zijn van strafrechtelijke vervolging terwijl de andere door de fiscale administraties zelf zullen worden afgehandeld. In essentie omvat de ‘una via’ volgende principes:
- er zullen geen administratieve sancties (zoals belastingverhogingen) meer kunnen opgelegd worden aan wie strafrechtelijk wordt vervolgd voor een fiscale inbreuk;
- omgekeerd zal een belastingplichtige aan wie administratieve sancties worden opgelegd, niet meer vervolgd worden voor de strafrechter.
Deze nieuwe regels inzake ‘una via’ zijn niet alleen belangrijk voor wie in de toekomst het voorwerp zou uitmaken van een onderzoek naar mogelijke fiscale fraude. De ‘una via’ is immers onmiddellijk in werking getreden, zodat de nieuwe regels ook van toepassing zijn op lopende procedures.
