Bent u actief in de transportsector? Of besteedt u uw vervoeropdrachten soms uit? Opgepast, want vanaf 16 mei 2014 kunt u aansprakelijk worden gesteld voor onbetaalde lonen van de transportfirma.
• Strijd tegen sociale fraude
Deze maatregel is één van de vele in de strijd tegen sociale fraude. Bedoeling is om in een aantal “fraudegevoelige” sectoren, de opdrachtgever, aannemer of onderaannemer te kunnen aanspreken tot betaling van de lonen van de in gebreke blijvende (onder)aannemer.
• Transport is tiende sector in de rij
Eerder waren al negen sectoren bepaald voor wie deze regeling gold sinds 1 september 2013: bouwsector, bepaalde activiteiten in de voeding (vleessector voornamelijk), metaal, stoffering en houtbewerking, elektriciteit, schoonmaaksector, tuinbouw, landbouw en bewaking. Ook hier geldt de wetgeving over de loonaansprakelijkheid als u beroep doet op bedrijven in deze sectoren of hierin zelf actief bent.
Aan dit lijstje worden nu de activiteiten toegevoegd die vallen onder de bevoegdheid van het paritair subcomité voor het wegvervoer en de logistiek voor rekening van derden.
• Internationaal transport
Het wordt niet verzwegen dat de maatregel van de loonaansprakelijkheid vooral de Belgische bedrijven wil responsabiliseren wanneer zij beroep op buitenlandse firma’s: als deze buitenlandse werkgevers in België tijdelijke opdrachten komen vervullen, moeten zij daarbij in principe de Belgische minimumlonen naleven, zo volgt uit de Detacheringsrichtlijn en de Belgische invulling daarvan.
Schoonmakers, vleesuitsnijders, fruitplukkers, bouwvakkers… die tijdelijk naar België gedetacheerd zijn, doen dit effectief ter plaatse op Belgisch grondgebied. Daarbij gelden de Belgische minimumlonen, België zijnde de plaats waar tijdelijk gewerkt wordt. Maar in de transportsector is de toepassing van de Detacheringsrichtlijn niet altijd zo makkelijk te bepalen: waar is de chauffeur gewoonlijk tewerkgesteld, waar werkt hij tijdelijk, of betreft het een loutere doorrit?
• Opdrachtgever, aannemer, onderaannemer
Als uw onderneming zelf niet tot de transportsector behoort, komt u daarmee als opdrachtgever wel eens in aanraking bij het uitbesteden van vervoeropdrachten of logistieke dienstverlening.
Valt uw bedrijf wel onder de beschreven activiteiten, dan zal u vaak een opdracht aannemen (u bent dan de aannemer) en vervolgens beroep doen op een andere vervoerder. Die onderaannemer kan op zijn beurt de opdracht uitvoeren, of misschien zal hij deze ook zelf opnieuw uitbesteden. Elke onderaannemer is trouwens te beschouwen als aannemer voor de firma waarop hij zelf beroep doet in onderaanneming.
Zo ontstaat een keten van aanneming. Noteer dat de loonaansprakelijkheid niet enkel geldt voor uw medecontractant, maar u ook kan aangesproken worden voor de na hem komende onderaannemer(s).
• Kennisgeving inspectie: snel beslissen!
Moet u zich dan op voorhand zorgen maken wanneer u beroep doet op een bepaalde transportfirma of logistieke dienstverlener? Gelukkig niet : u kan pas worden aangesproken in betaling van de lonen die zulke firma verschuldigd is aan zijn personeel, wanneer u daarover een formele kennisgeving ontvangt van de sociale inspectie. U hebt dan inderdaad 14 (werk)dagen de tijd om “uw conclusies te trekken” zoals de Memorie van Toelichting suggereert, met name om al dan niet de samenwerking met die firma verder te zetten.
Het komt er hier op aan om uw contracten na te zien. Bijzonder kwetsbaar is de positie van de partij die zonder goed contract de samenwerking wil verbreken met de externe transporteurs of logistieke dienstverleners (in hoofd- of onderaanneming), waarop zij beroep doet.
In sommige sectoren gelden beperkingen op die contractuele clausules (land- en tuinbouwsector, schoonmaaksector, vleessector), maar in de transportsector is dat gelukkig niet het geval.
• Hoofdelijk aansprakelijk
De “hoofdelijke aansprakelijkheid”, betekent dat u samen met de eigenlijke schuldenaar, aansprakelijk kan worden gehouden voor de betaling van het loonachterstal dat is ontstaan vanaf het verstrijken van de hiervoor vermelde veertien (werk)dagen bedenktijd tot maximum één jaar later.
Na de eerste kennisgeving, zal de volhardende opdrachtgever, aannemer of onderaannemer die de samenwerking toch verderzet, via aangetekend schrijven kunnen aangemaand worden tot betaling van het loonachterstal, hetzij door de betrokken werknemer(s) maar vaker nog door de sociale inspectie.
• Ook de RSZ
Bovendien kan ook de RSZ bij u aankloppen : wanneer de inspectie de aanmaning verzendt, maakt deze een overzicht op van de betrokken prestaties en lonen (of een forfaitaire berekening) verschuldigd door de nalatige transporteur, en bezorgt dit overzicht aan de RSZ.
Gaat het om een buitenlandse firma die sociale zekerheid verschuldigd is aan een buitenlands sociale zekerheidsorganisme, dan wordt het overzicht aan dat organisme overgemaakt.
• Loontekort
Tot slot, u hoeft als vervoer- of logistiek bedrijf geen schrik te hebben dat een betwisting met een werknemer over zijn loon, per se het risico inhoudt dat uw zakenpartners hierover een kennisgeving zullen ontvangen en u uw contract zal verliezen.
De inspectie moet zich namelijk beperken tot de ernstige gevallen: de hoofdelijke aansprakelijkheid geldt pas als de (onder)aannemer op zwaarwichtige wijze tekortschiet in zijn verplichting om (tijdig) het loon te betalen. Hiermee doelt men op de werkgevers die zelfs het minimumloon niet betalen.
