Vanaf 1 januari 2013 treden een aantal bepalingen van de Arbeidsrelatieswet in werking waarmee de regering schijnzelfstandigheid (en schijnwerknemerschap) beter wil kunnen aanpakken. Zoals we al vermeldden in onze Headlines van 18 juni 2012 en 6 juli 2012, bestaat één van de belangrijkste nieuwigheden in de invoering van een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst voor een aantal zogenaamde "fraudegevoelige" activiteiten ("werken in onroerende staat", vervoer, bewaking of schoonmaak). Dit weerlegbaar vermoeden geldt als tenminste 5 van een lijst van 9 specifieke criteria vervuld zijn. Is dit het geval en wordt het tegenbewijs niet geleverd, dan wordt een contract van zelfstandige samenwerking geherkwalificeerd in een arbeidsovereenkomst.
Al wie een beroep doet op zelfstandige dienstverleners, consultants, onderaannemers, enz. moet op de hoogte zijn van de nieuwe wet. Omdat we merken dat er nog heel wat misverstanden bestaan, vindt u hieronder 3 vragen, die misschien ook in uw onderneming leven.
1. Mijn onderneming is niet actief in de bouw-, vervoers-, schoonmaak- of bewakingssector, dus ik moet toch geen rekening houden met de nieuwe lijst van specifieke criteria?
De lijst van specifieke criteria (zie onze Headlines van 6 juli 2012 voor een opsomming) zal gelden voor alle arbeidsrelaties die bestaan in het raam van activiteiten die betrekking hebben op "werken in onroerende staat" (de zeer ruime bouwsector), vervoersactiviteiten, bewakings- en toezichtsdiensten en activiteiten die vallen onder het paritair comité voor de schoonmaak. De nieuwe bepalingen zullen dus niet alleen gelden voor wie deze activiteiten als hoofdactiviteit heeft. Aangezien een herkwalificatie vooral voor de opdrachtgever zware financiële gevolgen kan hebben, moet iedereen die een activiteit uitbesteedt die behoort tot de 4 activiteiten, op zijn hoede zijn. Een IT-bedrijf moet bijvoorbeeld nagaan of de contracten met haar zelfstandige bewaker en haar schoonmaakfirma in overeenstemming zijn met de nieuwe bepalingen. Een textielbedrijf dat haar vervoersopdrachten uitbesteedt aan zelfstandige chauffeurs dient evenzeer de wet te kennen.
2. Voor bepaalde activiteiten schakel ik zelfstandigen in, maar die activiteiten hebben helemaal niets te maken met "werken in onroerende staat", vervoer, bewaking of schoonmaak. Is de Arbeidsrelatieswet voor mij van belang?
Doordat er nu vooral gefocust wordt op de 4 "fraudegevoelige" activiteiten, kan de indruk ontstaan dat de Arbeidsrelatieswet onbelangrijk is voor alle andere activiteiten. Voor andere beroepsactiviteiten, sectoren of beroepen kunnen echter ook specifieke criteria worden opgesteld. Nog veel belangrijker is dat elke overeenkomst van zelfstandige samenwerking getoetst kan worden aan de 4 (reeds langer bestaande) algemene criteria, namelijk:
- de wil van de partijen;
- de vrijheid van organisatie van de werktijd;
- de vrijheid van organisatie van het werk;
- de mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen.
3. Zijn de nieuwe bepalingen vanaf 1 januari 2013 van toepassing op alle lopende contracten van zelfstandige samenwerking?
De nieuwe bepalingen gelden voor alle overeenkomsten. Ook bestaande overeenkomsten zullen dus door toepassing van het weerlegbaar vermoeden geherkwalificeerd kunnen worden in een arbeidsovereenkomst.
