Het Hof van Justitie heeft beslist dat België de Europese regels met de voeten treedt door de rechter, de RSZ en de sociale inspecteurs de mogelijkheid te bieden om een frauduleus verkregen A1-verklaring naast zich neer te leggen, wanneer zij oordelen dat er sprake is van misbruik.
In het kader van de strijd tegen de detacheringsfraude heeft de Belgische wetgever via de Programmawet van 27 december 2012 aan de rechtbanken, de openbare instellingen van sociale zekerheid (in het bijzonder de RSZ) en de sociale inspecteurs de mogelijkheid gegeven om een werknemer of zelfstandige bij misbruik eenzijdig te onderwerpen aan de Belgische socialezekerheidswetgeving. Dat geldt zelfs indien een andere Europese lidstaat reeds een A1-verklaring had afgeleverd voor de betrokkene, en dus had bevestigd dat haar sociale zekerheid op hem van toepassing was.
Deze eenzijdige onderwerping werd door die Belgische wet mogelijk gemaakt zonder dat die andere Europese lidstaat daarmee akkoord moest gaan of zelfs maar gecontacteerd moest worden. De betrokken instantie (bijv. de RSZ of de sociale inspectie) moest louter kunnen aantonen dat de bepalingen van de coördinatieverordeningen niet nageleefd werden, met als doel zich te onttrekken aan de Belgische socialezekerheidswetgeving.
Sedert de inwerkingtreding van de wet gaf deze echter aanleiding tot sterke kritiek wegens manifeste strijdigheid met de Europese coördinatieverordeningen.
In het arrest van 11 juli 2018 stelt het Hof van Justitie duidelijke grenzen en worden de relevante bepalingen van de Antimisbruikwet afgeschoten. Een nationale regelgeving die het mogelijk maakt om buiten het kader van een gerechtelijke procedure en zonder naleving van de Europese betwistingsprocedure de bindende kracht van een A1-verklaring te hypothekeren door op eigen houtje de betrokken werknemer of zelfstandige aan de Belgische sociale zekerheid te onderwerpen, is immers niet verzoenbaar met het principe van de loyale samenwerking tussen de lidstaten, zo oordeelde het Hof.
Slechts binnen de grenzen uiteengezet in het arrest Altun (zie ons vorige artikel ) kan een A1-verklaring door een Belgische rechtbank eenzijdig buiten beschouwing gelaten worden.
Actiepunt
De Belgische instanties (i.e. de rechter, RSZ en de sociale inspectie) kunnen een frauduleus verkregen A1-verklaring niet zomaar naast zich neerleggen en de gedetacheerde werknemers eenzijdig onderwerpen aan de Belgische sociale zekerheid. Frauduleus verkregen A1-verklaringen kunnen slechts worden genegeerd onder de voorwaarden gesteld door het arrest Altun (zie ons vorige artikel).
